کارت دعوتی برای جدایی
شیوا گنجی؛ روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان
این روزها در ایران مراسمی به نام جشن شادی طلاق باب شده است. این جشن در حقیقت مراسمی است که برای اعلام پایان یافتن یک ازدواج برپا می‌شود و بیان کننده تجرد دوباره برگزار کننده‌ی مراسم است. این مراسم به طرق گوناگون برگزار می‌شود، یک یا هر دو طرف می‌توانند در مراسم حضور داشته باشند. در این مراسم کیک طلاق و حلقه‌های طلاق بریده، یا شکسته شده وجود دارد. سی‌ان‌ان در گزارشی که درباره جشن طلاق در ایران تهیه کرده است به این نکته اشاره دارد که تعداد برگزاری مراسم‌های این‌چنینی رو به ازدیاد است و به کاهش رنج ناشی از طلاق کمک می‌کند.
طلاق از زمان‌های دور تاکنون کلمه‌ای سخت و سنگین بوده است، اما با مدرنیته شدن شرایط زندگی، این کلمه روزبه‌روز عادی‌تر و معمولی‌تر می‌شود، و آمار طلاق روزانه افزایش می‌یابد. اما مشکلاتی که بعد از طلاق برای زوجین پیش می‌آید، در جامعه کنونی ایران زنان آسیب‌پذیرتر از مردان هستند، رویایی را که بعد از طلاق فکر می‌کنند به سرابی پایان‌ناپذیر تبدیل می‌شود، که مشکلات و معضلات خاص خود را دارد. مشکلاتی که از سویی توسط جامعه و خانواده و از سوی ديگر به سبب مسايل اقتصادی بر آنها تحميل می‌شود و باعث می‌شود كه آنها تحت فشارهای روحی و روانی بسياری قرار گيرند.
زنانی که پس از طلاق مسوولیت فرزندان را نیز برعهده می‌گیرند، بیشتر آسیب‌پذیر هستند. برای حمایت از زنان مطلقه، به فرهنگ‌سازی و لایه‌برداری از تفكرات كهنه و خرافه‌پرستی كه این روزها بدبینی هم چاشنی آن شده، نیاز است. غبارزدایی از این تفکرات از تدوین هرگونه قانون، تبصره و ماده‌ای مهم‌تر است.
بسیاری از جدایی‌ها از روی ناچاری می‌باشد. زن ممکن است از شوهر خود دچار اعتیاد یا بیماری‌هایی نظیر ایدز شود؛ طوری که زن نتواند با آن کنار بیاید و در نهایت مجبور به جدایی شود. یکی از مهم‌ترین نیازهای کسانی که واقعه بزرگی مثل طلاق را پشت سر گذاشته‌اند، داشتن کسی است که به حرف‌هایشان گوش بدهد. کسی که آنها را قضاوت نکند و با دلسوزی با آنها همدردی کند. از دوستان و نزدیکانتان بخواهید که بدون اظهار نظر پای درد دلشان بنشینند و فقط گوش بدهند. لازم نیست آنها را نصیحت کنند و یا نظرشان را راجع به احساسات تلخ‌شان ابراز کنند.
طبق آخرین آمار سازمان ثبت احوال کشور ازدواج و طلاق در ایران، تعداد ازدواج‌ها در کشور تا پایان اردیبهشت 1393، تعداد 113206 مورد بوده که از این تعداد 92913 مورد مربوط به نقاط شهری و تعداد 20293 مربوط به نقاط روستایی بوده است.
همچنین تعداد طلاق‌های ثبت شده در کشور تا پایان اردیبهشت 1393، تعداد 21584 مورد بوده که از این تعداد 19629 مورد طلاق در نقاط شهری و 1955 مورد مربوط به نقاط روستایی بوده است.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اعلام نگرانی از بابت کاهش آمار ازدواج و افزایش آمار طلاق گفت: در هیچ دوره‌ای آمار ازدواج تا این حد کاهش پیدا نکرده بود، به همین دلیل مسوولان باید با همکاری کارشناسان و متخصصین امر چاره‌ای بیاندیشند.
سید حسن موسوی چلک با اشاره به آمار کاهش ازدواج‌های ثبت شده، افزود: براساس آمارهای سازمان ثبت اسناد کشور در سال 91، 791 هزار و 656 ازدواج به ثبت رسیده، در حالی که آمارهای سال 90، ثبت 874 هزار و 782 واقعه ازدواج را نشان می‌دهد.
وی گفت: این آمارها حاکی از کاهش 9.5 درصدی ازدواج‌ها و افزایش بیش از 6 درصدی طلاق‌های به ثبت رسیده در سال گذشته بوده و براساس آمارهای موجود در هیچ دوره‌ای آمار ازدواج تا این حد کاهش نداشته است.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران تاکید کرد: در سال 90 در ازای هر 6.5 ازدواج یک طلاق به ثبت رسیده، اما در سال 91 در ازای هر 5.2 ازدواج یک طلاق به ثبت رسیده بود؛ بنابراین این موضوع خیلی نگران کننده است و نشان می‌دهد که ثبات خانوادگی دچار مشکل جدی شده است.
موسوی با اشاره به اینکه وقوع طلاق در میان خانواده‌ها از 5 به 3 سال کاهش پیدا کرده است، گفت: آمارها نشان می‌دهد که نوک پیکان آسیب‌های اجتماعی به سمت خانواده‌هاست و جامعه سالم در گروه خانواده سالم و با اخلاق و با ثبات است به همین دلیل باید هرچه سریع‌تر در این خصوص برنامه‌ریزی کرد.
وی به عدم ارایه آمارهای آسیب‌های اجتماعی در کشور اشاره کرد و گفت: متاسفانه هیچ زمانی آمارهای دقیقی از آسیب‌های اجتماعی مختلف از سوی نهادهای ذیربط ارایه نمی‌شود و همین باعث عدم برنامه درست درجهت کاهش این آسیب‌ها شده است.
وی اظهار امیدواری کرد که از این پس با آمارها دشمنی نشود و آمارهای آسیب‌های اجتماعی از منظر اجتماعی و فرهنگی سنجیده شود.
به گفته موسوی، فقط با حرف زدن و بدون برنامه مدون و منابع مالی نمی‌توان آسیب‌های اجتماعی را مدیریت کرد به همین دلیل باید جلسات مختلفی را با حضور کارشناسان و متخصصین تشکیل داد و در آن تدابیری جهت کاهش آسیب‌ها اتخاذ شود.