اوضاع جدید در عراق
گفتگو با مؤيد احمد، دبیر کمیته مرکزی حزب کمونیست کارگری عراق
کمونیست هفتگی: اجتماعات اعتراضی در عراق گسترش می یابد. ارزیابی حزب کمونیست کارگری عراق از اين رویدادها چیست؟ سطح شعارها و تمایلات عمومی کدام جهت را دارند و چه آینده ای را ترسیم میکنند
مؤيد احمد: اعتراضات اخير در عراق تاریخ و پيشينه اى دارد و در چند سال گذشته به اشكال مختلف موجود بوده و ادامه داشته اند. آنچه امروز شاهد هستيم، جنبش اعتراضى توده اى عليه مسائلى است كه غيرقابل تحمل شده اند: از فقر، فلاكت و بيكارى گرفته تا محروميت از برق و آب آشاميدنى، از عدم امنيت و آسايش گرفته تا فساد افسار گسيخته، فقدان خدمات عمومى و عدم پرداخت حقوق و دستمزدها. ويژگى اين تظاهراتها فقط به دامنه، بزرگى و برحق بودن مطالبات خلاصه نمى شود، بلكه مهمتر از آن اين است كه مردم معترض كل اين مصائب را نتيجه فساد دستگاه حاكميت رژيم اسلامى – قومى و نفس حاکمیت اسلام سياسى مى دانند.
چيزي كه زنجيره اين اعتراضات را به هم پيوند مى دهد اين است كه مردم مشكلات خود را در احزاب و جريانات قومى – اسلامى و رژيم فاسد مى بينند كه مردم را غارت مى كنند و در نتيجه مى دانند كه قابل اعتماد و يا اصلاح نيستند. مردم معترض دنبال تحول جدى هستند و براى اين تحول به ميدان آمده اند. ضربه اى كه اين اعتراضات به اسلام سياسى و بويژه بر اسلام سیاسی شيعى وارد كرده است، جبران ناپذير است. اين جنبه از اعتراضات بسيار ارزشمند است. اين اعتراضات خواه پيروز شود يا شكست بخورد، از اهميت اين ضربه نمى كاهد.
شعارهايى چون “نه شيعه، نه سنى حكومت مدنى”، “مرجعيت فريبمان داد، به دزدها رأى داديم” و يا شعار پردامنه “به نام دين دزدها غارتمان كردند” و … واقعيت اين اعتراضات را منعكس مى كند. اينها مطالبات و شعارهاى مردم هستند و در مجموع خواهان تحولات جدى در زندگى خود هستند. نيروى محرك اين اعتراضات در درجه اول مردم به تنگ آمده از مصائب زندگى، كارگران و زحمتكشان، بيكاران، جوانان زن و مرد هستند كه خواهان مدنيت و رفاه هستند. مردم از وضعيت موجود به خشم آمده اند، اما پيداست كه در غياب صف متحد توده کارگر و مردم معترض و به همين ترتيب غياب افقى راديكال بر كل اين اعتراضات، زمينه اى هم فراهم شده است كه افق رفرمیستی و اصلاحات نيز نقش خود را بازى كند.
روشن است كه رسانه هاى بورژوايى غرب و بورژوا رفرميستهاى داخل عراق و حتى چپ نیم بند و سنتى میخواهند نشان دهند كه اين اعتراضات فقط براى رفرم است و هم جهت مراجع مذهبى و سيستانى است و حتى برخى از آنان چنين وانمود مى كنند كه با فرمان مرجعیت شروع شده است. یا کسان دیگری هم میگویند اين اعتراضات چيزى در مايه “جنبش سبز” ايران است، به اين معنى كه گویا جناحى از درون رژيم عراق در پى اصلاحات است، مراجع مذهبى را با خود دارد و مى خواهند رژيم متعارف بورژوازى را بنيان نهند. در واقع چنين جرياناتى يا در چنين تصويرى ذينفع هستند و يا خبر ندارند و تحليل و ارزيابى دلبخواهى و ذهنی گرايانه مى كنند. رفرمیسم با همه شاخه های آن از جمله از اسلام گراهایی که اندکی اصلاحات میخواهند، تا شبه چپها و روشنفكران ناراضى درون اين جنبش که نیرو دارند و حتى در مواردى ابتکارات داشته اند، اما تاكنون نتوانسته اند ً افق خود را کاملا بر اين جنبش مسلط كنند. به همين سبب ويژگى اصلى اين اعتراضات مقابله مردم با فساد و حاكميت اسلام سياسى است و جنبشى برحق مردم براى دستيابى به مطالباتشان است.
کمونیست هفتگی: حزب کمونیست کارگری عراق و جریانات و گرایشات رادیکال و کمونیست در عراق چه برنامه ای برای دخالت موثر در این رویدادها را دارند؟ اولویت های امروزتان چیست؟ محدودیت هایتان چیست؟
مؤيد احمد: حزب کمونیست کارگری عراق، ترندها و گرایشات کمونیستی نه فقط از نظر تمايلات سياسى و اجتماعى، بلكه از نظر پراتيك بخشى از جناح راديكال اجتماعى اين جنبش هستند. در ١٢ سال گذشته، ما به مثابه حزب كمونيست كارگرى عراق، در ابعاد مختلف در صفوف اعتراضات كارگرى و توده اى بوده ايم و از فوريه ٢٠١١ در بغداد و ساير مناطق در صف مقدم تقابل با دولت مالكى و نظام حاكم بوده ايم.
جنبش توده اى جارى پراهميت و این راه واقعی براى برون رفت مردم از سايه سنگين افق اسلام سياسى و قومى است. این راهى است كه مى تواند مبارزه سياسى و فكرى جامعه را سريعتر، وسيعتر و توده اى تر پيش ببرد. مسأله اى مهم كه كمتر از آن صحبت مى شود اين است كه تظاهراتها ديوارهاى ترس را فروريخته و مردم با جسارت در مقابل نيروهاى اسلام سياسى ايستاده اند. مردم قدر قدرتی شان را شکستند، شخصيتها و سمبل هاى قدرتشان و سرکرده هایشان را مسخره مى كنند. واضح است عراق بر سردوراهی ترسناکی است. چون همراه با محکم شدن بیشتر قدرت نیروهای اسلام سیاسی شیعه، خطر حاکم شدن استبداد دولتی و بیشتر شدن نقش جریانات میلیشیایی وجود دارد. این مخاطره بزرگی علیه مردم عراق و منطقه است. جنبش توده ای کنونی تاثیرات بزرگی دارد تا نگذارد این آینده تاریک به واقعیت تبدیل شود.
برنامه ما و اولويت عملی ما اين است كه اين جنبش را در تمام سطوح تقويت كرده و نگذاريم به ماتریال تعیین تکلیف منافع این یا آن جناح بورژوازى و رژيم فعلى تبدیل شود و يا در مسیر اصلاحات ظاهری و بى محتوا تبديل شود. تلاش ما اين است كه این جنبش به اهدافش برسد و پتانسيل سياسى خود را به بهترين وجه فعليت بخشد و جلو برود. تحقق اين اهداف نيز در گرو سازمانیافتگی و گسترش دامنه آن و تامین رهبرى تواناى آن است. تاكنون يكى از دستاوردهاى اين جنبش درهم شكستن ديوارهاى ترس بوده كه توده ها را عليه حاكمیت و احزابش به ميدان آورده است. حفظ اين دستاورد مهم است و بايد به سنت سياسى مسلط در عراق تبديل شده و ارتقا يابد. نبايد فرصت داد كه دم و دستگاه دولت و نيروهاى ميليشيايى جنبش را سركوب و مردم را منكوب كنند. ما هم به لحاظ سياسى و هم از جنبه سازمانیابی و تشكل و تامین رهبرى تلاش مى كنيم اين جنبش پيشروى كند و با آکتیویستها و رهبران “كميته های هماهنگی” در این اعراضات بويژه در بغداد و بصره در ارتباط هستيم.
يكى از چالنج ها و اولويتهاى ما اين است كه كارگران و زحمتكشان، بيكاران و جوانان راديكال و مترقی و آمال و خواسته هایشان به ستون فقرات اين جنبش تبديل شود. به علاوه جنبش گسترده تر شده، اشکال دیگری به خود بگیرد و سازمانیافته تر شود. مسأله اصلى اين است كه صف مستقل كارگران و زحمتكشان و طيف راديكال جوانان دختر و پسر مىتواند آينده اين جنبش را تعيين كند. به جنبش نیرو و توان بيشترى داده و قطب راديكال اجتماعى خودش را تقويت و سازمان يافته تر كند تا افق و سياستهايشان عملاً به پرچم جنبش تبديل شود. در این پروسه مبارزاتی پرچم این جنبش و حزب ما اجتماعی و قدرتمند شود. تلاش مى كنيم كه اين قطب راديكال از نظر سياسى مستقل از افق و افكار نيروهاى اسلامى – قومى باشد، سازمانیافته تر باشد و رهبرى جنبش را در دست گيرد.
بديهى است كه ترندها و گرايشات مختلفى در اين جنبش وجود دارند، اما به هر ميزان كه منفعت كارگران و زحمتكشان و مردم آزاديخواه به سنگ بناى آمال و مطالبات جنبش تبديل شود، به همان ميزان و به آسانی با جريانات رفرميستى مرزبندى صورت خواهد گرفت.
تظاهراتها در جایی متوقف خواهد شد كه شكل ديگرى از مبارزه توده ای به ميدان نيايد و اين اعتراضات به كارگاهها و محلات راه نيابد و شکل دیگری به خود نگیرد. چون این تصور نادرستی است که فكر كنيم تا مدت زیادی تظاهرات ادامه خواهد داشت. بحرانى اقتصادى، سياسى و اجتماعى در جريان است كه به آسانى پايان نمى يابد، حتى اگر اين موج از اعتراضات هم آرام شود، بحرانها ادامه دارند و بر اين اساس روى اهداف بلند مدت فكر كرده ايم.
ترديدى نيست كه موانع زيادى سر راه خود داريم از جمله فقدان تشكل حزبى گسترده و ريشه دار اجتماعى كه بتواند امور را به طرز فعالانه ترى پيش ببرد. فقدان رسانه قدرتمند و مؤثر، عدم تشكل كارگران و موانع پیش پای مبارزه زنان، اينها نقاط ضعف جنبش و موانع سر راه پيشروى حزب هستند.
کمونیست هفتگی: در خارج کشور چه میتوان کرد؟ رسانه ها به انعکاس اخبار اعتراضات توده ای در عراق علاقه ای ندارند. فکر نمی کنید باز کردن یک جبهه همبستگی انترناسیونالیستی از کارگران و بشریت آزادیخواه جهان در دفاع از مبارزات آزادیخواهانه مردم زحمتکش عراق ضروری شده است؟
مؤيد احمد: رسانه هاى بورژوايى غرب بسيار آگاهانه فاصله گرفته اند و اخبار اين اعتراضات توده اى را منعكس نمى كنند. اين عامل موجب شده است كه مردم خارج از عراق در جريان اوضاع واقعی نباشند. بخشى از رسانه هاى داخلى و كانالهاى تلويزيونى نظير “الشرقيه”، “الرشيد” و “البغداديه” كه اخبار اعتراضات را منعكس مى كنند به شكلى جانبدارانه و در راستاى اهداف سياسى معينى پوشش خبرى مى دهند و خيلى آشكار سانسور مى كنند. به همين علت رسانه ها تأثير زيادى گذاشته اند تا اين اعتراضات را چون جنبشى تحت هدايت مراجع و در راستاى اصلاحات درون نظام سياسى حاكم بر عراق و تایید عبادى منعكس كنند و يا اعتراضاتى كه گویا جناحهاى قومى مانند اياد علاوى در آن نقشی داشته باشند.!
در خارج از كشور مى توان اقداماتى زیادی كرد براى دفاع از اين جنبش: از پخش اخبار اعتراضات و انتقال آن به اتحاديه هاى كارگرى و سازمانهاى چپ و بشردوست و افكار عمومى تا كمپين وسيع و فعال جهانى براى دفاع از جنبش براى دفاع از مطالبات آن. از سازماندهى تظاهرات همبستگى در مقابل سفارتخانه هاى عراق تا تجمع در مقابل كلان رسانه هايى چون بى بى سى و سى ان ان به منظور پخش اين اخبار. در همين زمينه اطلاع رسانى به مردم ايران و تجمع در مقابل سفارتخانه هاى ايران اهميت شايانى دارد. جمهورى اسلامى از همان آغاز از در دشمنى با مردم عراق در آمد، مالكى و ساير احزاب اسلام سياسى شيعى را دعوت به برنامه ريزى براى خاموش كردن اعتراضات نمود. سخنگويان رسمى جمهورى اسلامى نيز عليه معترضين تبليغات منفى كردند تا زمينه سركوب آن را فراهم كنند. اعتراضات جارى عراق در مناطقى انجام مى شود كه تحت نفوذ مستقيم نيروها و جريانات اسلام سياسى شيعى است و بطور غيرمستقيم اعتراض به جمهورى اسلامى است.
حزب كمونيست كارگرى عراق در خارج از كشور برنامه مان اینست در جهت انجام اینکارها حركت كنیم و در همين راستا از كليه جريانات و احزاب كمونيست و مترقى استقبال مى كنيم تا از اعتراضات حمايت كنند و در اين زمينه فعاليت مشترك داشته باشيم.
بدون ترديد تشكيل جبهه همبستگى بين المللى كارگران و بشريت آزاديخواه براى دفاع از مبارزه مردم عراق و منطقه وظيفه اى تاريخى است و اكنون در رابطه با اين جنبش اعتراضى توده اى تشكيل اين جبهه ضرورتى فورى است. جبهه آزاديخواهان جهانى مى تواند نقش مؤثرى بر روند تحولات سياسى خاورميانه داشته باشد و مستقيماً به مردم معترض عراق اميد مى دهد و جنبش توده اى و قطب راديكال درون جنبش را تقويت مى كند.
جنبش اعتراضى جارى مردم عراق دريچه مهمى بروى كارگران و مردم زحمتكش گشوده است تا بر روند سياسى عراق تأثير بگذارند و به عنوان بخشى از معادلات سياسى عقب نشينى بزرگى بر اسلام سياسى تحميل كنند. در نتيجه فرصتى ايجاد شده جبهه آزاديخواهان جهان بر اوضاع سياسى عراق تاثیر بگذارد و در عقب راندن اسلام سياسى نقش خود را ايفا كند. وظيفه تمامى كمونيستهاست كه فعالانه در پى ايجاد اين جبهه باشند.
کمونیست هفتگی: با توجه به تا دندان مسلح بودن ارتجاع در عراق و تهدیدات امنیتی در محیط فعالیت شما، چه فکری برای دفاع از خود و معترضین از تهاجمات تروریستی کرده اید؟ چه توقع و انتظاری از حامیان این مبارزه آزادیخواهانه در عراق دارید؟
مؤيد احمد: در واقع معترضان در معرض تهديدات امنيتى گوناگونى هستند. ترور و انفجارات تروريستى معضل بزرگى است و فشار و تهديدات نيروهاى دولتى و ميليشيايى تهديد دائمى است.
نيروهاى ميليشيا در شهر بصره از همان ابتدا به روى معترضان آتش گشودند و يكى از جوانان را در شهرک “موده ينه” شهر بصره به قتل رساندند. طبق گزارشاتى در مناطق مختلفى افرادى ترور شده اند. در بصره نامه هاى تهديد آميزى براى دهها نفر از رهبران و فعالين جنبش اعتراضى ارسال كرده اند و از آنها خواسته شده است دست از اعتراض بكشند و گرنه با مرگ روبرو خواهند شد. چندين نامه براى چند تن از كادرهاى حزب كمونيست كارگرى عراق هم فرستاده اند. در بغداد و ساير شهرها، گروههای مخل در تظاهراتها، مردم را مجروح كرده و زنان را تحت فشار گذاشته اند. در بصره باندهاى مسلح ميليشيا به چادر تحصن جوانان و اتحاد العاطلين (اتحادیه بیکاران) حمله كرده و به آنان بى حرمتى كرده بودند.
شبكه فعالين جنبش بطور جدى براى تقابل با تهديدات با همديگر همكارى مى كنند و نقشه هايى براى تقابل سريع و جسورانه با باندهاى تروريستى دارند. همزمان كه حكومت مى خواهد با وعده اصلاحات اعتراضات مردم را كنترل كند، نيروهاى پليس بويژه “مبارزه با اغتشاش” در دو هفته اخير از اعمال خشونت بويژه عليه فعالين كوتاهى نمى كنند. علاوه بر اين، نيروهاى امنيتى دولتى كه امنیت خيابانها هستند و امنيت معترضان را تأمين مى كنند، هرگز مورد اعتماد مردم نيستند و بيم آن مى رود كه با پيشروى جنبش و تغيير سياستهاى حكومت، همين نيروها وظيفه ترور و انفجارات را برعهده گيرند.
در واقع مؤثرترين راه براى مقابله با ترور و انفجارات تروريستى و ساير تهديدات امنيتى، تقويت و گسترش جنبش و نيز به ميدان آمدن كارگران، زحمتكشان، بيكاران و مردم آزاديخواه است. امروز مبارزه سياسى طبقاتى به خصوص در خاورميانه به حدى با خشونت عجين شده است كه بايد در هر تحرك سياسى توده اى خطر ترور را در نظر داشت. در اين مقطع از پيشروى جنبش، هنوز براى حفاظت از تظاهراتها تنها راه موثر اتکا بر اعتماد و هوشيارى مردم و اقدامات عملى رهبران و فعالين جريانات مختلف شركت كننده در اين اعتراضات است.
– رفیق مؤيد احمد به زبان کردی به سوالات کمونیست هفتگی پاسخ داده است. ترجمه متن از زبان کردی به زبان فارسی، توسط همکار کمونیست رفیق سیف خدایاری صورت گرفته است.