۸ مارس و اهمیت تاریخی این روز
کامیار نصیری
یک مشخصه دنیای امروز تحمیل خشونت و تحقیر به زن است. در مقابل اما، بیش از ۱۵۰ سال است که یک مبارزه بین المللی علیه ستم و تبعیض به زن در جریان است. در این روز در غالب کشورهای جهان، زنان و مردان آزادیخواه تجمع میکنند تا صدای اعتراض خود را نسبت به ستم و تبعیض جنسی و خشونت و تحقیر به زنان بیان کنند. تقربیا در تمام کشورهای دنیا هنوز دولتها در برابر به رسمیت شناختن این روز به عنوان تعطیل رسمی مقاومت میکنند. مبارزه برای تثبیت و تبدیل این روز به تعطیلی رسمی و ثبت آن در تقویمها همچنان ادامه دارد.
انتخاب ۸ مارس بدلیل گرامیداشت خاطره تظاهرات عظیم زنان کارگر نساجی و پارچه بافی نیویورک آمریکا برای افزایش دستمزد و پایین آوردن ساعات کار در سال ۱۸۵۷ بود که توسط حمله پلیس در هم شکسته شد و شمار زیادی از زنان اعتصابی دستگیر و زندانی و عده قابل توجهی زخمی و کشته شدند. اعتراض زنان کارگر نساجی به دستمزد های نابرابر، شرایط بد و غیر قابل تحمل کار و ساعات کار طولانی بود. خواستهای آنان عبارت بود از افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار به ۱۰ ساعت در روز، حق تشکیل اتحادیه های کارگری و کسب حق رای. این مبارزات بسرعت همه گیر شد و چهره درخشانی به حق طلبی و آزادیخواهی زنان کارگر بخشید. در ماه اوت سال ۱۹۱۰ ، کنفرانس بین الملل سوسیالیستی در شهر کپنهاک دانمارک تشکیل شد که درآن نمایند گان سازمانها، اتحادیه های کارگری و احزاب سیاسی چپ و سوسیالیست شرکت داشتند. یک روز قبل از این تجمع یک کنفرانس جهانی زنان فراخوان داده شد بود که بیش از ۱۰۰ نماینده یا منتخب اتحادیه ها و سندیکاهای کارگری و یا احزاب سیاسی چپ و سوسیالیست بودند. این کنفرانس در ساختمان و سالن مخصوص تجمعات کارگری برگزار شد. کلارا زتکین مبتکر و فراخوان دهنده برگزاری این کنفرانس مهم و تاریخی بود. کلارا زتکین یکی از رهبران شناخته شده حزب سوسالیست وقت در آلمان بود.
کلارا زتکین در این کنفرانس پیشنهاد تعیین ۸ مارس بعنوان روز جهانی زن را مطرح و قطعنامه ایی در این زمینه به کنفرانس ارائه داد. در این قطعنامه ۴ خواست مهم مطرح شده بود. ۱- مبارزه برای حق رای ۲- مبارزه علیه خطر جنگ ۳- تامین حقوق مادری و حقوق کودکان ۴- مبارزه برعلیه تورم و گرانی. در کنفرانس سال ۱۹۱۰ علیرغم تاکید بر اهمیت تعیین یک روز به عنوان سمبل مبارزه برعلیه ستم به زن، در مورد تعین روز مشخص، کنفرانس به نتیجه نرسید و به همین خاطر تا سال ۱۹۲۱ در تاریخ های متفاوتی در یکی از یکشنبه های تعطیل ماه مارس روز زن برگزار میشد. بطور مثال در سال ۱۹۱۴، یک تظاهرات بزرگ و عظیم در سراسر اروپا بر علیه جنگ در روز ۸ مارس برگزار شد.
در سال ۱۹۱۷ نیز روسیه شاهد بزرگترین تظاهرات بمناسبت ۸ مارس بود. دراین راهپیمایی که از سوی الکساندرا کولونتای و کلارا زتکین سازمان داده شده بود، زنان با شعار صلح و نان بمیدان آمدند. در سال ۱۹۲۱ در یک کنفرانس جهانی سوسیالیستی، کلارا زتکین ۸ مارس را به عنوان روز جهانی زن به این کنفرانس پیشنهاد کرد که به تصویب رسید. دلایل مختلفی برای انتخاب ۸ مارس بعنوان روز جهانی طرح شد: ۸ مارس باید برگزار کنندگانش را به یاد مبارزه قهرمانانه زنان نساجی نیویورک بیندازد. ۸ مارس در عین حال روز قیام زنان کارگر پترزبورگ بر علیه روسیه تزاری بود؛ ۸ مارس ۱۹۱۴ یک تظاهرات وسیع و فراموش نشدنی از سوی زنان و علیه جنگ برگزار شده بود که نقطه عطفی در اروپا به شمار می آمد. از چند کشوری که در آن زنان پیشقدم برگزاری ۸ مارس بودند، میتوان از دانمارک، اتریش و سوئیس نام برد. از آن تاریخ تاکنون، علیرغم موانع بیشماری که پیشاروی زنان بوده و هست، علیرغم انیکه در تعدای از کشورها حتی برگزاری این روز ممنوع است، زنان این روز را به عنوان روز جهانی اعتراض به ستمکشی زن برگزار میکنند. در کشورهای مختلف، زنان با برگزاری تظاهرات، کنفرانس، تجمعات و جشنها، این روز را گرامی میدارند. در ایران نیز ۸ مارس ۱۳۵۷ اولین ۸ مارس پس از سالها خفقان بود که با شرکت تعدادی زیادی از زنان برگزار شد، زنان شعار میداند که حقوق زن نه شرقی، نه غربی، جهانی است.
در ایران تحت حاکمیت رژیم اسلامی ، برگزاری ۸ مارس سالها ممنوع بود و هنوز هم برگزاری ۸ مارس روز جهانی زن، به عنوان تعطیل رسمی به رسمیت شناخته نمیشود. در سالهای اخیر تحت فشار مبارزه جنبش آزادیخواهانه و برابری طلبانه برگزاری ۸ مارس به نظام تحمیل شده است. *