ناصر مرادی -مصاحبه در رابطه با قوانین جدید پناهندگی در دانمارک

کمونیست میپرسد:

اخیرا دولت دانمارک قوانینی جدید در باره پناهندگان تصویب کرده که از جمله یک بند آن اینست که اگر “فرد خارجی پناهنده ای که بدون کسب اجازه کتبی از اداره مهاجرت دانمارک به کشور متبوع خود مسافرت کند حق اقامت در دانمارک را برای مدت ۱۰ سال از دست خواهد داد”. دولتهای کانادا و هلند نیز قوانین مشابهی را عملا اجرا میکنند. عده ای تلاش این دولتها را در راستای محدود کردن حقوق پناهندگی و یک محصول قدرتگیری جریانات فاشیست در پارلمانهای اروپا میدانند. برخی دیگر سیاست این دولتها را اصولی و درست و آنرا بنفع “پناهندگان واقعی” میدانند. برخی دیگر بر “حق سفر” بعنوان یک حق پایه ای انسانها تاکید دارند و با این سیاست مخالفند. سیاست و نظر حزب در این زمینه چیست؟

ناصر مرادی: سیاست حزب ما با هیچیک از این استدلالها و روشهایی که به مسئله برخورد کرده تداعی نمیشود و متفاوت است. هر دو طرف با اتخاد موضعی یکجانبه از اصل مطلب دور می شوند. واضح است که سیاستی را که دولتهای کانادا و دانمارک اتخاذ کرده و یا در هلند عملا اجرا میشود و احتمالا دیگر کشورهای غربی هم فعالانه آنرا دنبال کنند، در چهارچوب ادامه سیاستهای ضد پناهندگی تاکنونی آنها، اعمال فشار و محدودیت هرچه بیشتر بر مهاجرین و پناهندگان و به این معنا تعرض به حقوق شهروندی است. این سیاست از نظر ما محکوم و مردود است. مهاجرین و پناهندگانی که سالها در این کشورها زندگی و کار کرده و دارای اقامت و پاسپورت و همه حق و حقوق قانونی هستند، درست همانند دیگر شهروندان این جوامع دارای تشخیص و مسئولیت در قبال اعمال خود و از جمله تردد و سفر خود هستند. دولت و هیچ نهادی و با هیچ توجیهی حق اعمال محدودیت بر این حق اولیه را ندارد. در نتیجه جریانات و کسانی که از تصویب این قوانین استقبال کرده اند، تلاش دولتها و احزاب حاکم در کشورهای اروپایی و کانادا را برای ایجاد محدودیت هرچه بیشتر و تصویب قوانین سختگیرانه تر و ضد پناهندگی فراموش می کنند و یا بسهولت از کنار آن می گذرند. اینها مثلا در کانادا حتی قوانینی را برای تصویب آوردند که ارتکاب جرم شهروند با سابقه مهاجر میتواند به گرفتن شهروندی اش منجر شود. در صورتیکه قانون باید در قبال همه شهروندان معیارهای یکسانی داشته باشد.

در مقابل بحث عده دیگری که با دفاع به طور کلی از “حق سفر” حرکت میکنند، ابتدا باید تاکید کنم ما بعنوان کمونیست و انترناسیونالیست خواهان برچیدن مرزها و پاسپورتها و کلیه قوانین محدود کننده حق جابجا شدن انسانها در کره خاکی و انتخاب محل زندگی و کار آنها هستیم. به نظر ما قوانین موجود امروز حتی در بهترین حالت خود عامل محدود کننده این حق است و به این معنا بحث ما از “حق سفر” بسیار فراتر میرود و یک حقوق پایه ای انسانها را مورد تاکید قرار میدهد. با این وجود در این قضیه مشخص دفاع از حق سفر به طور کلی هنوز جواب روشنی به پدیده “پناهندگی سیاسی” نمیدهد. پناهندگی سیاسی یک پدیده رایج و البته تحمیلی و اجباری، نظم وارونه کنونی و محصول حاکمیتهای استبدادی و ضد انسانی ملی و مذهبی انسان کش در بسیاری از کشورها است. بخشی از شهروندان آن جوامع برای گریز از مرگ و شرایط سخت و تضمین حیات و ادامه زندگی به کشورهای پناهنده پذیر مهاجرت کردند. فرض اینست که پناهندگان سیاسی تا زمان سرکار ماندن دولت هار استبدادی که از دست آن فرار کرده اند، امکان سفر و بازگشت به آن کشور را ندارند. پناهندگان سیاسی و تحرک و مبارزه آنها خود به بخشی از جدال سیاسی و اجتماعی کشورهایی که از آن فرار کرده، تبدیل شده است. به این دلیل ما بطور کلی، بازگشت و سفر پناهندگان سیاسی را مادام که شرایط کشور مبدا تغییر نکرده، تایید و توجیه نمیکنیم. اتخاذ چنین سیاستی مبتنی بر پیش فرضها و استنتاجاتی در مورد جمهوری اسلامی است که ما بعنوان یک نیروی انقلابی و سرنگونی طلب بشدت با آنها مخالفیم.

در رابطه با مسئله “حق سفر” به علاوه باید تاکید کرد اول، این حق را در چه چهارچوبی مورد نظر داریم؟ قوانین موجود امروز و یا اصل پایه ای و حقوقی انسانها در کره خاکی؟ اگر در چهارچوب قوانین موجود حرف میزنیم، آنوقت حق سفر هم از قوانین همین دولتها تبعیت میکند و نه تمایل آزادیخواهانه من و شما. یعنی در عمل، بحث “حق سفر”، اگر از پدران و مادران و کسانی که با ازدواج مقیم اروپا شدند و کلا کسانی که بدلائل “غیر سیاسی” در خارج ایران زندگی میکنند، بگذریم، بحث متمرکز میشود روی آندسته از پناهندگان که مدعی شدند جانشان در خطر است و حال بخشا به ایران رفت و آمد دارند. به این معنی، یعنی باید کسانی که جمهوری اسلامی نمیگذارد برگردند و اگر دستش برسد آنها را میکشد و اعدام میکند؛ باید مدافع گروهی شوند که به ایران رفت و آمد دارند و خود را از سیاست بطور کلی دور نگه میدارند و وسیله ای برای تبلیغات حکومتی اند. این دفاع از “حق سفر” نیست، دفاع از تمایلات یک گروه معین زیرعنوان “حق سفر” است.

“حق سفر” و بازگشت به کشور سابق در موردی مثل ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی مستلزم این است که فرد مزبور تقاضای اخذ گذرنامه جدید نماید، امضا کند که از اخذ پناهندگی سیاسی پشیمان است. با مقامات و کنسولگری های رژیم نشست و برخاست کند. اگر علیه عناصر اپوزیسیون هم چیزی نگوید و کاری نکند لااقل باید نسبت به جمهوری اسلامی خنثی باشد. لذا دفاع از “حق سفر” و بازگشت پناهنده سیاسی به کشور متبوع خود از جمله به ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی دلیلی بدست این مقامات می دهد که بتوانند مدعی شوند در حکومت جمهوری اسلامی مشکل امنیتی وجود ندارد و سفر و گذراندن تعطیلات در آنجا به خوشی و خرمی انجام می گیرد. یعنی “ایران کشوری ناامن نیست”! با این استدلال نمی بایست مبارزه چندین ساله برای دفاع از حقوق پناهندگی و اینکه “ایران امن نیست” میداشتیم و نهاد و سازمان ویژه حق پناهندگی درست میکردیم. می بایست چند سال پیش از ایجاد کنسولگری رژیم اسلامی در گوتنبرگ سوئد استقبال می کردیم. عده ای در مقابل ممانعت و تظاهرات ما علیه دایر کردن کنسولگری در این شهر از تسهیلات و حق سفر پناهندگان ایرانی دفاع می کردند. ما همان موقع در مقابل مقامات جمهوری اسلامی و مدافعین ایجاد کنسولگری به بهانه حق سفر ایستادیم و مانع از استقرار مزدوران رژیم در این شهر شدیم.

سیاست ما بعنوان یک حزب سرنگونی طلب که در یک جنگ تمام نشده با جمهوری اسلامی است، نه میتواند در کمپ دولتهای غربی برای محدودیت حقوق شهروندان قرار بگیرد و نه میتواند از حق سفر و آمد و رفت پناهندگان سیاسی به ایران دفاع کند. خلاصه سیاست ما اینست که قوانین و سیاستهای اتخاذ شده و مجددا اعلام شده کشورهای کانادا و دانمارک را در چارچوب تعرض این دولتها به حقوق شهروندان جامعه و تداوم سیاست ضد پناهندگی و محدود کننده آنها در فضای راست جهانی میدانیم و مثل گذشته علیه آن هستیم و با هر ابزار ممکنی در جهت مقابله و خنثی کردن آن تلاش میکنیم. در عین حال مادام که دنیا به کشورها و مرزها و چهارچوبهای جغرافیائی تقسیم شده است، پناهندگی سیاسی را به عنوان یک واقعیت داده جامعه امروزی به رسمیت میشناسیم. برای احقاق حقوق پناهندگان سیاسی و حق ماندگاری و اقامت آنها در کشورهای پناهنده پذیر مبارزه کردیم، سازمان و نهاد ایجاد کردیم و به اینکار ادامه میدهیم. به علاوه این واقعیت تحمیلی را به رسمیت میشناسیم که بنا به تعریف “پناهنده سیاسی” مادامیکه موانع تحمیلی آن و اینجا حاکمیت جمهوری اسلامی رفع نشده، نمیتواند به کشور مبدا برگردد و ما تحت نام “حق سفر” بازگشت پناهندگان سیاسی به ایران را تایید نمی کنیم. *