کۆمۆنیزمی کوردستان لە بۆشایی سیاسی ئەمرۆدا
نادر عبدالحمید
لەم بارودۆخەی ئێستادا، بە ڕادەستکردنەوەی کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان لەلایەن “یەکیەتی” و “پارتی”ەوە، لیبڕاڵەکانی کوردستان و ئۆپۆزیسیۆنی قەومی ئیسلامی (لەوانە “گۆڕان”، و “نەوەی نوێ”) داوای هەڵوەشانەوەی “حکومەتی هەرێم” و دەست لەکارکێشانەوەی بارزانی دەکەن. داوای پێکهێنانی حکومەتێکی ڕزگاری نیشتیمانی دەکەن.
لە ڕوانگەی کرێکاری سۆشیالیستەوە دەبێ داوای دادگایی کردنیان بکەین و بیکەینە دەروازەیەک بۆ گۆڕینی بارودۆخەکە لە داڕوخانی مەعنەویاتی خەڵك و میحنە و تێکشکانی شکۆ و کەرامەتی خەڵكی کوردستانەوە، بۆ چەکدار کردنیان بە ئاسۆیەکی شۆڕشگێڕانە ڕوەو ڕاپەڕین، هێرش بردنە سەریان و شۆڕش، ئەم چرکە ساتە یەکێکە لەو هەلە مێژووییانە.
ئەڵبەتە دیارە کە ئەمە پێداویستی سیاسی و ڕێکخراوەیی و ئامادەکاری و زۆر شتی تری دەوێت، بەڵام مێژوو ناوەستێت لەسەر ئەوە خەریکی ئامادەکاری بیت و ئەوسا بێیتە مەیدان، دەبێ سەرەتا لە مەیدانەکەدا خۆت ڕاگەێنیت و دەستبەکاری ئامادەکاریەکان بیت.
یەک خاڵ زۆر گرینگە ئەویش ڕابەرێکی مەیدانیە لەناو خەڵکدا کە ئەو سیاسەتە بە عەلەنی ڕاگەێنێت و کاری بۆ بکات و لێرەوە پڕۆسەی دابینکردنی پێداویسیتەکان دەکەونە سەر ڕەواڵی خۆیان.
(لینین) نمونەی ئەو ڕابەرەیە، کە لە مانگی ئەپریلی 1917 دا دەگەڕێتەوە ناو ڕوسیا، دەبینێ ڕابەرایەتی ناوخۆ (ستالین و کامنیف) سیاسەتی پشتیوانیکردنیان گرتۆتە پێش لە “حکومەتی کاتی” ئەوکاتە کە بەدوای “شۆڕشی شوبات”دا پێکهاتبوو، لینین بە سیاسەتە ڕادیکاڵ و عەمەلیەکانی دژی “حکومەتی کاتی” نەهەر توانی کادرەکانی حزبەکەی خۆی کێشبکات بەڵكو توانی هێزیش بگرێت لەناو شۆراکان و نوێنەرانیان و لەناو مەنشەفیەکانیشدا، ڕووداو و ئاڵوگۆڕە سیاسی و سەربازیەکانیش زیاتر و زیاتر ڕاستی و دروستی سیاسەتەکانی سەلماند و هێزی هەرچی زیاتری گرت تا گەیاندیە شۆڕشی ئۆکتۆبەر.
لەمڕۆدا ستڕاتیژی بەشێک لە کۆمۆنیستەکان، کە لایەنگری ڕیفڕاندۆم بوون و بەدوای سەربەخۆیی کوردستانەوەن، ئەو ستڕاتیژەی لینین نیە. هەموو باس کردن و کارکردنێکیان بۆ خۆڕێکخستنی جەماوەر لە شۆراکان و خۆ چەکدار کردن، بۆ سۆشیالیزمێکە کە لە ڕێگەی سەربەخۆ کردنی کوردستانەوە دێتەدی کە سەرەتا سێکیولاری غەیرە قەومی دەبێ.
واتا بەپێی ستڕاتیژی ئەو بەشە لە کۆمۆنیزم، کرێکاران و زەحمەتکێشان لە شۆراکاندا ڕێکخراو بن لە شوێنی کار و ژیانیان وە خۆیان چەکدار بکەن بۆ بەرگری لە ماف و دەسکەوت و دەستدرێژیەکانی سوپا و “حەشدی شەعبی” لە پێناو سەربەخۆیی کوردستاندا، جا وەلانانی دەسەڵاتی ناسیونالیزمی کورد لەم پەیوەندەدا مانا پەیدا دەکات.
ئەو بەشە لە کۆمۆنیزم بە کادرە سیاسی و هەڵسوڕاوە مەیدانیەکانیەوە ئەو هێزە نیە کە لە مەیدانەکەدا وەک لینین ئاڵای هەڵپێچانی ئەم دەسەڵاتە و گرتن و دادگایی کردنی سەرانی دەسەڵاتداری ناسیونالیزمی کوردی ڕاستەوخۆ لەمەیدانەکەدا ڕاگەیاندبێت، وە سیاسەتی دامەزراندنی دەسەڵاتی کرێکاران و زەحمەتکێشانی کوردستانی گرتبێتەبەر بەڕاستەوخۆیی و بەبێ پەیوەستکردنەوەی مەجدارانە بەسەربەخۆیی کوردستانەوە.
بەشێکی تری کۆمۆنیزم ڕۆڵی خۆی هەمیشە لە جێگەوڕێگەی ئۆپۆزیسیۆنیدا دەبینێتەوە، ئەویش ئۆپۆزیسیۆنێکی تەبلیغاتی (پڕوپاگەندەی فکری و سیاسی) و خسڵەتی پڕاتیکی شۆڕشگێرانە لە کۆمۆنیزمدا نابینێت.
بەشی سێهەم لە کۆمۆنیستەکان چالاکن لە مەیدانەکەدا بەڵام ئاسۆی سیاسیان هێشتا نەگەیشتۆتە ئەو ئاستە کە ڕوخاندنی دەسەڵاتی ناسیونالیزمی کورد و گرتنەدەستی دەسەڵات لەم هەرێمەدا بخەنە دەستوری کاریانەوە و بیکەنە سەکۆی پەرەپێدانی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی کرێکار و زەحمەتکێشی سەرتاسەری عێڕاق بۆ ڕوخانی دەسەڵاتی بورژوازی لە دەوڵەتی ناوەندی و هێنانەدی عێڕاقێکی سۆشیالیست کە کوردستان وەک جمهوریەتێکی شۆرایی لەخۆبگرێت.
کۆمۆنیزمی ئەمڕۆی کوردستانی عێڕاق لە بۆشاییەکی سیاسی ناوکۆمەڵگە و لە غیابی ڕابەری مەیدانی لینینیانەدا دەژی. بارودۆخی بابەتی فاکتۆری گرینگە بەڵام بە پلەی یەکەم ئەوە ئاگاهی و دەستپێشکەری ڕابەرانێکی سیاسی عەمەلیە، بەتایبەت لە وەرچەرخانە مێژووییەکاندا، کە فاکتۆری یەکلاکەرەوەیە لە چارەنوسی کۆمۆنیزم و کرێکار و کۆمەڵگەدا.
18-10-2017