شانزدهم آذر:
پتانسیل مبارزاتی دانشگاه و دانشجویان
رحمان حسین زاده
شانزدهم آذر، روز دانشجو، مناسبتی شناخته شده در جنبش اعتراضی نسل جوان جامعه ایران علیه رژیمهای سلطنتی و جمهوری اسلامی است. ۶۳ سال از این مناسبت اعتراضی و جانباختن سه دانشجوی مبارز دانشگاه تهران در جریان اعتراضات دانشجویی آن دوره میگذرد. از آن دوره تاکنون این روز مناسبتی زنده و مبارزاتی برای دانشجویان و نسل جوان و روزی نگران کننده برای حاکمیت ارتجاعی بوده است. در بیشتر سالهای این دوره طولانی چه در دوره سلطنت و چه در طول حاکمیت جمهوری اسلامی در این مناسبت، ما شاهد تحرک اعتراضی دانشجویان و نسل جوان علیه وضع موجود و علیه استبداد و اختناق و برای تحقق مطالبات برحق و آزادیخواهانه بوده ایم.
مناسبت ۱۶ آذر با افق سیاسی ضد سلطنتی، ضد استبدادی در آذر ۱۳۳۲ و در جریان سفر نیکسون معاون وقت رئیس جمهور آمریکا پایه گذاشته شد. مدتها است که این مناسبت در چهارچوب افق سیاسی محدود و صرفا ضد رژیمی باقی نمانده است. دانشگاه و تحرک دانشجویی هم پابپای انکشاف طبقاتی و سیاسی بیشتر در جامعه، پابپای رشد و عرض اندام گرایشها و جنبش های اجتماعی متفاوت در جامعه دستخوش تحول شده است. سالها است دانشگاه و صفوف مبارزات دانشجویی شاهد تحرک مبارزاتی متفاوت و حتی متضاد در مقابل هم است. این پدیده در طول حاکمیت سیاه جمهوری اسلامی شفافیت بیشتری پیدا کرده است. گرایشات مختلف، شاخه های مختلف جریانات اسلامی و طرفدار جمهوری اسلامی و وضع موجود، ناسیونالیستهای رنگارنگ، لیبرالها، چپ ها و کمونیستها و سوسیالیستها تعیّن روشن و ابراز وجود متفاوت در محیط دانشگاه و در میان دانشجویان داشته اند. اوج این پولاریزاسیون مبارزاتی را دراواسط دهه هشتاد شمسی با عروج دانشجویان آزادیخواه و برابری طلب (داب) شاهد بودیم. عروج چپ و کمونیستها در این سالها در دانشگاههای ایران و در آکسیونهای مبارزاتی این سالها کیفیت دیگری به مبارزات دانشجویی بخشید. این بار دانشجویان مبارز و کمونیست چه در محتوا و طرح مطالبات و چه در روش مبارزاتی ابتکارات نوین و سنتهای رادیکالی را جاری کردند و به تجربه مبارزاتی دانشگاه و نسل جوان افزودند. آنها نشان دادند، دانشگاه سنگر دفاع از آزادی و برابری، سنگر دفاع از آزادی عقیده و بیان، سنگر دفاع از حقوق کارگران، سنگر دفاع از آزادی زن و سنگر مبارزه محکم علیه استبداد و سرکوب و ارعاب در جامعه است. نشان دادند، برای دانشجویان آزادیخواه و کمونیست ۱۶ آذر محملی برای متحد کردن توده وسیع دانشجویان حول رادیکالترین و آزادیخواهانه ترین خواسته ها، حول خواست آزادی و برابری است. دانشجویان مبارز در کنار مبارزه برای خواسته های صنفی و بهبود شرایط تحصیلی، همزمان با مبارزه علیه استبداد و اختناق، نقد سوسیالیستی به بنیادهای سرمایه و تلاش پیگیر برای نهادینه کردن آرمان سوسیالیستی را سرلوحه کارخود قرار داده اند.
امسال در شرایطی به استقبال ۱۶ آذر میرویم که معضلات اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی سرجای خود باقی است. ناسازگاریهای چند جانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی این رژیم با جامعه و طبقه کارگر و بخش وسیع مردم و به ویژه با نسل جوان تشدید شده است. برجام و هیاهوی حول “توافق هسته ای” با آمریکا و غرب به جایی نرسیده است. جمهوری اسلامی مثل همیشه ناتوانیهای خود را با ارعاب جامعه و تشدید سرکوب کارگران، زنان، جوانان و مردم معترض میخواهد پاسخ دهد. اما در مقابل با جامعه ای زنده روبرو است. گسترش اعتراضات کارگران و معلمان و گسترش نفرت و نارضایتی از سراپای این نظام و جناحهای آن فاکتهای واقعی اند که نشان میدهد، با ارعاب و سرکوبگری این سیستم جنایتکار میتوان و باید مقابله کرد. در این شرایط مناسبت ۱۶ آذر امسال بار دیگر میتواند پرچمدار تداوم اعتراضات متحدانه علیه ارعاب جامعه، علیه سرکوب و اختناق، علیه تعرض معیشتی و سیاسی جمهوری اسلامی و الهام بخش اعتراضات جاری باشد. جمهوری اسلامی تلاش میکند آرمان خواهی نسل جوان را با ترفندهای مختلف و سرکوب و ارعاب، حاشیه ای و بی تاثیر کند. اما تجربه دانشجویان کمونیست و آزادیخواه و برابری طلب نشان میدهد، جوانان و دانشجویان میتوانند پرچم آزادی و برابری را برافرازند. برای دانشجوی کمونیست و رادیکال ۱۶ آذر محملی برای معنی کردن کمونیسم و ایده های برابری طلبانه در میان دانشجویان و به طبع آن در کل جامعه است. برای دانشجوی چپ و کمونیست این روز فرصتی است که از تریبونهایی که در اختیار دارد نه تنها دانشجویان را بلکه کل جامعه را خطاب قرار دهد و به کلیه مصائبی که جامعه سرمایه داری در مقابل ما قرار داده، اعتراض کند و پیام آور دنیای بهترباشد.
در این شرایط انتظار طبیعی اینست دانشجویان چپ و کمونیست و صف آزادیخواهی و برابری طلبی در محیط دانشگاهها مبتکرانه و هوشیارانه با تشخیص درست تناسب قوا در راستای گسترش اعتراضات علیه فشارها و تضییقات و محدودیتهای جمهوری اسلامی بکوشند. در تحرک و آکسیونهای احتمالی که صورت می گیرد پرچم رادیکال و انقلابی را برافراشته نگاه دارند. شعارها و مطالبات برحق مردم و کارگران ایران را بار دیگر نمایندگی کنند. مطالبات و شعارهای “زنده باد آزادی و برابری”، “ارعاب ممنوع” ، “آزادی فوری فعالین کارگری و همه زندانیان سیاسی” “نه به حجاب”، “برابری زن و مرد” و … میتواند شعارها و مطالبات روشن با ابتکار دانشجویان چپ و کمونیست باشد. میتوان کاری کرد اعتراضات رادیکال در فضای سیاسی ایران از کانال دانشگاه هم تقویت بشود و گسترش پیدا کند. فرصتی است تا بار دیگر نسل جوان کمونیست در دانشگاهها و محیط های آموزشی مهر خود را برفضای اعتراضی امروز جامعه ایران بکوبد.
***