حسن معارفی پور
تظاهرات ضد جنگ باید به تظاهرات علیه کلیت سرمایه داری تبدیل شود
تظاهرات های “ضد جنگ”، علیه دولت ترکیه به خاطر جنگ عفرین، که بیشتر از جانب جریانات نزدیک به پ ک ک سازماندهی می شوند، علیرغم تاکید بر یک مساله ی مهم و ان هم پایان جنگ نابرابر و تحمیلی دولت فاشیست ترکیه به مردم عفرین، از بی افقی و سرگردانی عظیم و نبود هیچ خط و مشی تئوریک و سیاسی رادیکال رنج می برند. در این تظاهرات ها که در سراسر اروپا و امریکای شمالی و غیره برگزار می شوند، نه یک سخنرانی در نقد مناسبات ساختاری نظام سرمایه داری دیده می شود و نه درک مارکسیستی از جنگ، “جنگ به عنوان یکی از استراتژی های اصلی و پایه های نظام های امپریالیستی” طرح می شود. لنین در کتاب جاودانه اش “امپریالیسم، بالاترین مرحله ی سرمایه داری” چندین خصلت برای امپریالیسم در نظر می گیرد که یکی از ان ها دامن زدن به جنگ از جانب دولت های امپریالیستی است. جنگ از نظر لنین ادامه ی سیاست به اشکال و روش های دیگر است. دولت امپریالیستی ترکیه به عنوان یکی از اعضای اصلی ناتو که منسجم ترین ارتش ناتو را در اختیار دارد، برای ادامه ی حیات سرمایه داری امپریالیستی ترکیه، از جنگ به عنوان یک استراتژی امپریالیستی، به دلایل مختلف بهره می گیرد، تا از یک طرف افکار عمومی را از نقد مناسبات برده دارانه ی حاکم و ایدئولوژی فاشیستی اسلامیستی دولت این کشور و حزب عدالت و توسعه منحرف کند و از طرف دیگر با سرمایه گذاری بر روی جنگ، “مشروعیت سیاسی” امپریالیسم دولتی خود را بازتولید کند، هژمونی امپریالیستی خود در منطقه را نگه دارد و همزمان بحران های اقتصادی را از طریق انداختن جنگ های فرسایشی علیه دیگر نیروهای سیاسی در منطقه کنترل کند.
بی گمان جنگ علیه مردم عفرین تنها از زاویه ی نقد اقتصاد سیاسی نظام سرمایه داری و نقد امپریالیسم می تواند مورد بررسی قرار گیرد و هر گونه موضع گیری اخلاقی و عقب مانده در مورد کشتار شهروندان غیر نظامی، بدون توجه به ابعاد اقتصادی و سیاسی جنگ و یا در واقع بدون نقد اقتصاد سیاسی جنگ و امپریالیسم در بهترین حالت از چارچوب ناله و شکایت های عارفانه و درویشی فراتر نمی رود و کمکی به فهم مساله نخواهد کرد.
تمام احزاب و جریانات وابسته به پ ک ک، به ویژه خود پ ک ک سال ها برای صلح با جلادان حاکم در ترکیه از جمله صلح با اردوغان این چهره ی فاشیست اسلامیست منفور که بر دو ایدئولوژی اسلام سیاسی و پان ترکیسم تاکید دارد، آب از لب و لوچه شان اویزان شده بود و زمانی که اردوغان جنایتکار و نماینده ی یکی از درنده خوترین اقتصادهای نئولیبرالی در منطقه مساله ی تدریس زبان کردی در مدارس را مطرح کرد و از این طریق برای مقطع زمانی مشخصی پ ک ک را از یک اپوزیسیون در قندیل که پایگاه اجتماعی وسیعی در میان مردم کردستان دارد، به یک پوزیسیون بی خاصیت و پاسیف تبدیل کرد، کم نبود کسانی مانند شوان پرور که سال ها برای پ ک ک و گریلاها سرود می خواندند، که به دامن اردوغان سجده برده و از او ستایش کردند. شوان پرور تنها یک شخص نیست، شوان پرور نماینده ی جناح هایی از پ ک ک است که سال ها بر تپل و دهل جنگ- سازش، سازش جنگ، می کوبیدند و با هر وعده وعید مرموزانه ی حاکمان ترک، شروع به استخوان لیسی برای فاشیسم ترک می کردند.
مساله ی رهایی ملی مردم کردستان در بخش های مختلف کردستان و به ویژه در کردستان ترکیه، رویای شیرینی است که پ ک ک سال ها با ان برای خود کارت اعتبار می خرد و زمانی که از کردستان ترکیه و از پروژه ی اپورتونیستی صلح در ترکیه ناکام ماند، نیروهایش را به کردستان سوریه برد و تلاش کرد در انجا جایگاه و پایگاهی برای خود دست و پا کند و دولت پرمتیو “بی دولت” اوجالانی یا آپویی، که در واقع چیزی جز سرواژهای قرون وسطایی در ایدئولوژی آپوئیسم نیست، را زیر نام “انارشیسم” پیاده کند. جالب است که نیروهای ی پ گ و ی پ ژ، تاکنون به عشایر منطقه که قدرت و نفوذ زیادی به خاطر تکیه زدن بر زمین و پول، دارند احترام ویژه یی می گذارند و هیچ گاه از زاویه ی انتقادی به انان برخورد نمی کنند. می توان گفت که پ ک ک حزب رئال پولتیک است و چیزی بیشتر از ان نیست.
اینکه در کردستان سوریه یگان های مدافع خلق از بسیاری جهات عملی از تمام دولت های حاکم در خاورمیانه “مترقی” تر هستند، مساله ی روشنی است، اما نباید فراموش کرد، که بنیان گذار فکری این سیستم کسی جز اوجالان نیست و خاورمیانه باتلاق ایدئولوژی و نظام های فاشیستی متفاوت است. اوجالان از یک طرف ارزوی بازگشت به دوران قبل مدرنیته و مدنیت و به تعبیر دیگر مناسبات قرون وسطایی و تولید کوچک مانوفاکتوری را در سر می پروراند و از طرف دیگر بر مفاهیمی شدیدا راسیستی و سکسیستی و ضد زن تاکید می گذارد، که هیچ گونه ترقی خواهی را از لحاظ تئوریک ندارند و به شدت ارتجاعی هستند. اینکه زن مادر ملت است و غیره نشان از دیدگاه ارتجاعی و قرون وسطایی اوجالان دارد. اوجالان را می توان نماینده ی پست مدرنیسم کردی و سوفسیم معاصر در خاورمیانه معرفی کرد. البته نباید فراموش کرد که مساله ی تئوریک و پراتیک در کردستان سوریه متفاوت است. تئوری های اوجالان شدیدا ارتجاعی و فئودالی هستند، اما پراتیک نیروهای حاکم در منطقه ی تحت نفوذ ی پ گ و ی پ ژ، بخشامترقی است. یک مساله ی مهم و حیاتی را باید در نظر گرفت و ان اپورتونیسم پ ک ک به خاطر موقعیت و ایدئولوژی خرده بورژوایی این سازمان است. پ ک ک در اروپا شب و روز از جانب چپ ها و انتی فاشیست ها حمایت می شود، اما همین حزب خود برنامه هایی شدیدا راسیستی دارد که در نوشته های اوجالان به وفور مشاهده می شود. تاکید بر روابط خونی و ملی و قبیله یی با مراجعه به دوران بربریت و الگو قرار دادن حمورابی و دیگر پادشاهان خونخوار از جانب اوجالان، نشان از مرتجع بودن و سرگردان بودن این پست مدرنیست بی دانش کرد و پ ک ک است.
پ ک ک حزبی است که هیچ پشتوانه ی تئوریک ندارد و تنها با احساسات و عواطف و اجبار و رودرباسی انداختن دیگران عضوگیری می کند. همانطور که گفتم پراتیک این سازمان در روژاوا به خاطر مترقی بودن تئوری های این سازمان نیست، بلکه به خاطر ضرورتی است که به پ ک ک تحمیل شده است. کومه له هم در سال های بعد از انقلاب 57 در کردستان ایران مائویستی بود، اما از لحاظ پراتیک به مراتب مترقی تر عمل می کرد از انچه بر روی کاغذ می امد. کنگره ی یک کومه له در واقع یک کنگره ی شدیدا عقب مانده و بی ربط به هر گونه ترقی خواهی سوسیالیستی است.
پ ک ک می خواهد ان تصویری که از این جریان به عنوان نیروی “تروریستی” و قومپرست داده می شود، را به مرور پاک کند و به یک حزب “سرعقل امده” که مساله ی قدرت سیاسی را در خاورمیانه مطرح کرده است، و در بازی رئال پولتیک جاری نقش ایفا می کند، تبدیل شود. پ ک ک به دنبال ان است که از جانب دولت های تروریست بین المللی عضو ناتو، از جانب دولت های امپریالیست و تروریست منطقه، از جانب سازمان ملل و پارلمان اروپا و دیگر نهادهای حقوق بشری به عنوان یک جریان “دمکراتیک” به رسمیت شناخته شود و از لیست “تروریستی” بیرون کشیده شود، به همین خاطر در روژاوا از سیستم دمکراتیک و دمکراسی از پایین صحبت می کند و ان را عملا هم تا حدودی اجرا می کند.
پ ک ک چپ نیست و ربطی به چپ و سوسیالیسم هم ندارد، توهم چپ بودن پ ک ک را از کله تان بیرون بیاندازید!
گفتن این مساله به چپ ها و سوسیالیست های اروپایی ازار دهنده است، چون انها همیشه به اطلاعات دست چندم مین ستریم دسترسی دارند و اطلاعات به روزی از کشمکش ها و قطب بندی های خاورمیانه ندارند. انهایی که از پول پوت و خمرهای سرخ که یک سیستم جنایتکار و ضد بشری در کامبوج را زیر نام نظام کمونیستی سر کار اورد و میلیون ها نفر را به وحشیانه ترین شکل ممکن به کام مرگ فرستاد، دفاع می کردند، الان هم از پ ک ک دفاع می کنند.
من بارها در مورد رهایی ملی اقلیت های تحت ستم نوشته ام و لزومی به تکرار ان نمی بینم، تنها چیزی که می خواهم تکرار کنم این است که ما کمونیست ها و مارکسیست های متعهد، لازم است از رهایی ملی اقلیت هایی که تحت ستم و سرکوب ملی قرار گرفته می شوند و هویت انان به عنوان شهروند و انسان انکار می شود، دفاع کنیم و دفاعمان از این اقلیت ها را نباید مشروط به این بکنیم که چه نیروی سیاسی ایی در رهبری رهایی ملی قرار گرفته است. مساله این است که ما باید از حق رهایی اقلیت های تحت ستم دفاع کنیم و این حق باید اشباع شود. اگر یک اپوزیسیون ناسیونالیست و یا راسیست مانند پ ک ک در راس جنبش رهایی ملی مردم کرد در کردستان سوریه و ترکیه است، دلیلی بر ان نیست که ما مبارزه ی توده ی مردم برای رهایی از چنگال فاشیسم حاکم را به کلی زیر سوال ببریم و در کنار فاشیست هایی مانند اسد و اردوغان جنایتکار قرار بگیریم. اگر در فلسطین تنها نیروی متشکل اپوزیسیون مخالف رژیم اپارتاید اسرائیل حماس است، دلیلی نیست که ما به مخالفت با رهایی ملی مردم فلسطین بر خیزیم و از ناتانیاهوی جلاد و رژیم فاشیستی اسرائیل دفاع کنیم. ما کمونیست ها البته برخلاف سوسیال دمکرات ها معتقد به رهایی گام به گام نیستیم و ان را رفورمیستی می دانیم، برای نمونه نمی توان مثل احزاب و جریانات مرتجع سوسیال دمکراتی مانند حزب دمکرات کردستان ایران و سازمان زحمتکشان کردستان و دیگر جریانات اعلام کرد که ما اول دنبال رهایی ملی هستیم و انقلاب و سوسیالیسم را برای بعد از رهایی ملی می دانیم. رهایی ملی از نظر من به عنوان یک مطالبه ی فرعی باید تابع رهایی طبقاتی طبقه ی کارگر کل ملیت های مقیم یک کشور باشد و اینجاست که انترناسیونالیسم سوسیالیستی، از لحاظ حقانیت و ضرورت به رهایی ملی و ناسیونالیستی پیشی میگیرد. سوسیالیسم تمام ملت ها را از استثمار و تبعیض رها خواهد کرد و نمونه ی تاریخی انقلاب اکتبر این امر را ثابت کرده است. این البته به معنی رد رهایی ملی نیست.
تظاهرات ضد اردوغان به جای تظاهرات ضد جنگ
اگر به موضوع اصلی برگردیم و کشمکش های خاورمیانه و مساله ی جنگ عفرین را به عنوان موضوع اصلی بحث و واکنش نیروهای مختلف به این جنگ را بررسی کنیم، می بینیم که در هیچ کجای اروپا و امریکای شمالی اعضا و هواداران پ ک ک که علیه جنگ دولت ترکیه بر ضد مردم عفرین به خیابان می ایند، نه امپریالیسم غرب و صادر کنندگان اسلحه را زیر سوال می برند و نه روی سخنشان به ان است. انگار کل اسلحه ها، تانکها و موشک هایی که دولت فاشیست و امپریالیست ترکیه با ان به جنگ مردم بی دفاع عفرین رفته است ساخته ی دست شخص اردوغان هستند. یکی از شعارهایی که همواره تکرار می شود این است: اردوغان فاشیست- اردوغان تروریست!! پ ک ک نقدی به سیستم سرمایه داری و دولت سرمایه داری ندارند و اصلا از این نظر می توان پ ک ک را بیسواد سیاسی خواند.
این شعار نشان از شعور پایین هواداران پ ک ک، نبود اگاهی طبقاتی در بین انان، ساده لوحی سیاسی، عدم درک صحیح از کشمکش های بین المللی که به صورت کشمکش منطقه یی در خاورمیانه ظاهر می شوند و بی خبری از تئوری امپریالیسم است.
به تعبیر دیگری می توان گفت که پ ک ک هیچ درکی از اقتصاد سیاسی سرمایه داری و نقد اقتصاد سیاسی ندارد و به صورت دیمی به سیاست مشغول است.
جنگ بین امپریالیست ها و قربانیان خاموش
جنگی که در سوریه از چند سال پیش شروع شده است، جنگ بین امپریالیست ها در سطح جهانی و منطقه ایی است. جنگ بین امریکا و اقمارش و روسیه و چکمه لیسانش است.
جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکیه دو طرف این قضیه هستند که یکی سیاست های دولت امپریالیستی روسیه و دیگری سیاست های دولت های غربی عضو ناتو که به دنبال منابع طبیعی و مواد خام ارزان و هژمونی هستند، را پیش می برند.
امریکا در عراق بعد از براندازی رژیم صدام حسین جنگ را به ایران باخت و ایران در عراق صاحب خانه شد و امریکا را از پنجره به بیرون پرت کرد، امریکا زمانی که موقعیت دولت امپریالیستی ایران و جایگاه عمیق این نیروی تروریستی را در عراق متوجه شد، به دنبال الترناتیوسازی بود و داعش را از به هم وصل کردن القاعده، بعثی های سابق و نیروهای سنی تندرو که مورد تبعیض دولت مالکی و عبادی قرار گرفته شده بودند، درست کرد.
داعش زمانی که توانست روی پای خود بائیستد به امریکا یک دستی زد و خبرنگار امریکایی را جلو دوربین با چاقو سر برید. امریکا بعد از شکست پروژه ی داعش و ریزش نیروهای موسوم به داعش، بازپس گیری شهرهای مختلف داعش از انان توسط، نیروهای ی پ گ و دولت عراق و ارتش ازاد سوریه و غیره، به دنبال الترناتیو دیگری بود، امریکا و غرب تاکنون هم ارتش ازاد سوریه را ساپورت و حمایت می کنند و حمایت های خود را از طریق دولت ترکیه و عربستان سعودی بعد از شکست داعش به انان می رساندند. در دورانی که داعش قدرت داشت بر اساس اسنادی که امنستی انترسیونال هم منتشر کرده است بیش از بیست کشور امپریالیستی جهانی روابط مستقیم و غیر مستقیم تسلیحاتی و لجستیکی با داعش داشتند. ترکیه، عربستان سعودی، قطر و بخشا بارزانی حامیان درجه یک منطقه یی داعش بودند و اسرائیل اعضای داعش را اموزش می داد.
اما بعد از انکه توازن قوا به نفع نیروهای ی پ ک و ی پ ژ در سوریه عوض شده بود، امریکا و روسیه هر کردام تلاش می کردند، این نیرو را به نیروی مزدور خود تبدیل کنند، امریکا از لحاظ لجستیکی به نیروهای ی پ ژ و ی پ گ کمک فراوان می کرد و سربازان امریکایی با آرم ی پ ژ و ی پ گ در سوریه در حال “جنگ”، بخوانید نمایش قدرت امپریالیستی امریکا، بودند!
روسیه اما در تلاش برای برقراری رابطه ی دیپلماتیک و سیاسی با انان بود و به همراه جمهوری اسلامی در تلاش بودند که این نیروها را به بشار اسد نزدیک تر کنند، تا ی پ گ و ی پ ژ با بشار وارد ائتلاف شوند. فراموش نکنیم در شرایطی که خیلی از نیروهای سیاسی غیر مارکسیست و چپ نما از “انقلاب روژاوا” صحبت می کنند، هنوز نیروهای اسد در پایتخت روژئاوا یعنی شهر قامیشلی مقرات و دفاتر خود را دارند و فرودگاه این شهر در دست نیروهای وابسته به رژیم جلاد و فاشیست اسد است. جمهوری اسلامی هم روابط حسنه یی با نیروهای ی پ گ و ی پ ژ دارد و تاکنون جمهوری اسلامی هیچ وقت وارد درگیری مستقیم با انان نشده است.
چرا امریکا و روسیه نیروهای ی پ گ و ی پ ژ را تنها گذاشتند؟
این سوال ممکن است برای خیلی ها طرح شده باشد و طرح شود، که چرا در شرایطی که دولت ترکیه حکم جهاد را در انکارا علیه نیروهای ی پ گ و ی پ ژ صادر کرده بود و با تانک های لئوپارد 2 (ساخت آلمان) مرزهای سوریه را پشت سر می گذاشت و از مسیر هوایی مشغول بمباران مردم بی دفاع عفرین و اطراف است، یک دفعه ناتو و دولت امپریالیست روسیه منافع ی پ گ و ی پ ژ را به دولت امپریالیست ترکیه فروختند و هیچ گونه دفاعی از مردم بی دفاع نکردند! هر کس ذره یی شعور داشته باشد و تاریخ جنگ افروزی های دولت تروریست امپریالیست امریکا را ژورنالیست وار هم مطالعه کرده باشد، بی گمان متوجه خواهد شد که این دولت در هیچ کجای دنیای به دنبال منافع مردمان تحت ستم نبوده و در اینده هم نخواهد بود، این به خاطر بد خلق و خو بودن این یا ان رئیس جمهور جلاد امریکا نیست، بلکه ریشه در ساختار نظامی دارد که بر منافع طبقاتی و اقتصادی یک طبقه ی مشخص می چرخد. دولت امریکا نماینده ی مردم امریکا نیست، بلکه نماینده ی سرمایه ی مالی و صنعتی است که در دوران امپریالیسم در دستان اقلیت محدود که کل سیاست این کشور چند صد میلیون نفری را به پیش می برند، به انحصار درامده است.
دولت امپریالیستی روسیه هم که یک دولت مطلقا ارتجاعی و نماینده ی اریستوکراسی روس است که از ایدئولوژی شدیدا ارتجاعی مسیحیت ارتدوکس دفاع می کنند، نمی تواند نماینده ی توده های تحت ستم دیگر ملل را نمایندگی کند، بنابراین توهم بافی در مورد دولت های سرمایه داری که در دوران استعمار “جدید” یعنی جهانی سازی سرمایه و به تعبیر بهتر نئوامپریالیسم نئولیبرالی، هر کدام به دنبال منافع اقتصادی و هژمونیک خود هستند، نمی توانند از منافع ملیت ها و توده ی مردم تحت ستم دفاع کنند و هر گونه انتظار از این دولت های امپریالیستی برای حفظ منافع دیگر ملل اگر ساده لوحی و تجاهل نباشد، اوج ارتجاع است.
کوتاه کنم، این جنگ در واقع بازتاب جنگ “جهانی سوم” است که به صورت منطقه یی در خاورمیانه به پیش می رود و قدرت های جهانی و منطقه یی در ان درگیر جنگ غیر مستقیم با همدیگر هستند و از طریق سیاست دخالت غیر مستقیم یا Indirect rule همین دولت های قدرتمند جهانی و منطقه یی به دنبال درست کردن الترناتیوهایی هستند که منافع انان را نمایندگی کند و از طریق این الترناتیوها منطقه یی برای منافع جهانی خود بجنگند.
در این جنگ امپریالیستی و ضد بشری، آنجلا مرکل کمتر از اردوغان سهیم نیست. مرکل این عجوزه ی محافظه کار مرتجع که در سال های اخیر به عنوان ناجی پناهجویان شناخته شده بود، یکی از مهره های اصلی امپریالیسم جهانی است که توسط بانک ها (سرمایه ی مالی امپریالیستی) و صنایع المان حمایت می شود و این مادر ترزای قرن، جنایتکار تر از مادر ترزا، به همراه حزب سوسیال دمکرات المان و حزب سبز یکی از بزرگترین نیروها و دولت ها در دامن زدن به جنگ امپریالیستی در خاورمیانه و جهان است.
در یک دنیای ازاد و برابر امثال مرکل به جای اینکه مورد قدردانی واقع شوند یا جلادانی مانند پاپ فرانسیسکو و اردوغان به جای اینکه به همدیگر هدیه ی صلح بدهند، باید به دلیل جنایت جنگی علیه بشریت به زندان ابد محکوم شوند. دریغا که جانیان این جهان خود زندانبانان این جهان هستند و انسان های انقلابی، رادیکال و مترقی همچون جانی دیده می شوند. طبقه ی کارگر و کمونیست ها روزی زمین را زیرپای این جانیان داغ خواهند کرد و حقشان را در کف دستشان خواهند گذاشت.
حسن معارفی پور
11.02.2018