گزارش آماری _ تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان «نوامبر۲۰۱۷ »
این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ مصادف با یکشنبه ۱۰ آبان ماه تا سهشنبه ۹ آذر ماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارشهای متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوریشده است. شایانذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمانها و گروههای حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر میکشد.
حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیضهای حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.
طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همینطور دربند یکم ماده ۹ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچکس را نمیتوان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.
بند دوم ماده ١٩ میافزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا بهصورت نوشته یا چاپ یا بهصورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.
همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی بهعنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بینالمللی با سازماندهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچکس را نمیتوان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانتآمیز قرارداد.
مطابق با کنوانسیونهای به رسمیت شناختهشده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماعهای بشری، هر فرد و جامعهای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناختهشده بهرهمند شوند.
اعدام
متأسفانه در این ماه توسط حکومت جمهوری اسلامی یک زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده اعدام شد که خبرهای آن منعکسشده است؛ اما طبق گزارشهای رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندانهای ایران اعدامشده که این اعدامها رسانهای نمیشود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدامها را اعلام نمیکند.
صبح روز چهارشنبه ۱۰ آبان ماه یک زندانی «توحید محمدباقر لو» که با اتهام قتل عمد به اعدام محکومشده بود در زندان مرکزی اورمیه اعدام شد.
سپیدهدم روز ۱۶ آبان ماه سال ۱۳۹۶ چهار زندانی در زندان مرکزی اورمیه به دار آویخته شدند. بنا به گزارش، هویت این چهار زندانی «حسن باشوکی اهل نقده، اصغر رنجبر اهل اورمیه، هدایت شیرزاد اهل اورمیه و علیرضا زارعی اهل تهران» احرازشده است.
دادگاه انقلاب ايران حكم به اعدام دو زندانى سياسي كورد صادر كرد درحالیکه اين حكم پیشتر لغو شده بود. دادگاه انقلاب جمهورى اسلامى ايران در اورميه دو زندانى سياسي كورد به نامهای «دياكو رسولزاده» و «سابير شيخ عبدالله» را به اعدام محكوم كرد.
روز دوشنبه ۲۲ آبان ماه سال ۱۳۹۶، چهار زندانی محکومبه اعدام به نامهای «مرتضیقلی پور، مهدی حاجیزاده، قباد مرادی و رامین عشقی» اهل میاندواو، در زندان اورمیه اعدام شدند.
صبح روز شنبه ۲۷ آبان ماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی، یک جوان کورد محکومبه قصاص نفس در زندان مرکزی ایلام از طریق به دار آویختن، اعدام شد. این زندانی هویتش «علیرضا صادقی» احرازشده است و به جرم قتل، به اعدام محکومشده بود.
بازداشت
زندانيان شرق كوردستان در زندانهای جمهورى اسلامى در وضعيت نامناسبى قرار دارند، زندانيان به دليل نبود خدمات بهداشتى و تغذيه اندك و كيفيت نامناسب غذا معترض بوده و براى بهبود شرايط زندگى در زندان دهها بار دست به اعتراض و اعتصاب زدهاند.
یک شهروند اهل شهر شنو «اشنویه» بە نام «محمدامین شیلان آباد» در روز پنجشنبه مصادف با ۴ آبان ماه ۱۳۹۶ خورشیدی از سوی نیروهای اداره اطلاعات این شهر بر اساس دلایل نامعلوم بازداشت شد.
محمد نظری در ۹۶ مین روز اعتصاب غذای تر و پس از ۴ شب بستری در بیمارستان، بعدازظهر روز پنجشنبه، ۱۱ آبان ماه، علیرغم نظر پزشک معالج به زندان رجایی شهر بازگردانده شد.
روز سهشنبه ٩ آبان، «سهراب بهرامى» از سوى نيروهاى امنيتى شهر سنه براى محكوميت ٤ سال زندانى بازداشت میشود.
روز جمعه ۱۲ آبان ماه ۱۳۹۶، در پی وخامت حال محمود صالحی زندانی سیاسی کورد، وی را از زندان سقز به بیمارستان خمینی این شهر منتقل و در بخش مراقبتهای ویژه بستری کردند.
روز شنبه ١٣ آبان، یک شهروند مهابادی «اسماعیل بوکانی» در شرق کوردستان جهت تحمل یک سال و یک روز حبس تعزیری بازداشت و بە زندان مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این شهر منتقل شد.
محمد نظری زندانی سیاسی کوردِ محبوس در زندان رجایی شهر کرج، بعد از ۹۹ روز اعتصاب غذا و ملاقات با وکلایش به اعتصاب خود پایان داد.
روز دوشنبه ۱۵ آبان ماه سال جاری، وریا دلانگیز فعال محیط زیستی مریوانی، با تودیع وثیقە چهل میلیون تومانی بهطور موقت آزاد شد.
چهارشنبه ۱۶ آبان ماه سه شهروند کورد با اسامی «محمد خلیلی» فرزند عبدالمجید، «کمال حیدانلو» فرزند مهمد و «بهمن بروکی» فرزند عطا، از سوی عناصر وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بازداشتشده و مورد ضرب و شتم قرارگرفتهاند.
۲۲ آبان ماه روزنامهنگار کورد با مشخصات «کاظم ایمان زاده» در شهر سنه از شهرهای شرق کوردستان محاکمه خواهد شد. کاظم ایمان زاده مسئول سایت خبررسانی هیوا نیوز بوده و با اتهام نشر اکاذیب و ضدیت با جمهوری اسلامی ایران، توهین به ملتها و آیینها، توهین بە مقدسات جمهوری اسلامی ایران بە دادگاه تحویل دادە خواهد شد.
روز سەشنبه ۱۶ آبان ماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی، یک فعال مدنی کورد به نام «خبات امیری» اهل دیولان «دهگلان» از سوی نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت شد.
طی ۱۷ و ۱۸ آبان ماه، نیروهای اطلاعات سپاه پاسداران به منازل تعدادی از شهروندان کورد در ماکو و چالدران یورش برده و ضمن ضرب و شتم این افراد، حداقل ۶ شهروند کورد را بازداشت و به یکی از بازداشتگاههای امنیتی در ماکو منتقل کردهاند. هویت شش تن از این شهروندان بازداشتی به شرح ذیل است.
۱. بهمن بروکی میلان، ۲۵ ساله، فرزند عطا ۲. محمد خلیلی، ۲۶ ساله، فرزند عبدالمجید ۳. کمال حیدانلو، ۴۰ ساله، فرزند کمال ۴. خالص حیدانلو، ۳۰ ساله، فرزند رضا ۵. ادریس حیدانلو، ۳۵ ساله، فرزند کمال ۶. غضنفر حیدانلو، ۲۷ ساله فرزند احمد
روز شنبه ۲۰ آبان ماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی محمود صالحی فعال کارگری کورد از بیمارستان به زندان مرکزی شهر سقز منتقل شد.
دو جوان کورد به نامهای «امیر ارژنگی ۲۱ ساله فرزند مختار و باسط افشار ۱۹ ساله فرزند رضا» اهل روستانی «نێ» از توابع مریوان در شرق کوردستان به اتهام «ارتباط با احزاب کوردستانی و برپایی مراسم نوروز»، از سوی دادگاه استیناف جمهوری اسلامی ایران در سنه، هرکدام به دو سال حبس تعزیری محکوم شدند.
صلاحالدین رنجبر مدیر کانال تلگرامی «ورمی دنگ» از سوی مأموران ادارهی اطلاعات بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل میشود. علت بازداشت نامبرده انتشار اخباری که مردم را علیه نهادهای دولتی تحریک کرده است اعلامشده است.
شش زندانی سنی مذهب کورد «امید خاکی، احمد صادقی، محمد بازانی، یوسف مرادی، عبدالله (کاک برا) ویسی و تیمور میرزایی» محبوس در زندان دیزل آباد کرماشان که مدتی پیش در پی تبعید به بند بیماران عفونی دست به اعتصاب غذا زده بودند مجدداً از سوی مسئولان زندان به تکرار رویه سابق تهدید شدند. این زندانیان میگویند عمل به شعائر مذهبی توسط آنان در زندان موجب واکنش مسئولان و افزایش فشارها شده است.
محمد نظری و دو زندانی سیاسی دیگر به نامهای عمر فقیهپور و خالد فریدونی از زندان رجایی شهر کرج به زندان مرکزی اورمیه منتقل شدند. این سه زندانی سیاسی که در بند فوق امنیتی زندان رجایی شهر کرج بسر میبردند.
روز پنجشنبه ۲۵ آبان ماه سال ۱۳۹۶ شمسی، نيروهاى وزارت اطلاعات جمهورى اسلامى ايران یک فعال مدنى کوردِ اهل شهر سنه در شرق كوردستان را، به نام «شهرام فرهادى» كه در حال جمعآوری کمک به مردم مصیبتزده كرماشان بود، بازداشت كردند.
قریب به ٨٠ روز از بازداشت شهروند کورد «محمد روبینا» از سوی ادارهی اطلاعات ایران در شهر مریوان میگذرد و هیچ خبری از سرنوشت وی در دست نیست.
دو فعال مدنی و روزنامهنگار کورد اهل سنه، توسط پلیس ترکیه در شهر استانبول بازداشت شدند. پلیس ترکیه دلیل بازداشت این دو خواهر روزنامهنگار «ماریا و شیوا قلوزی» را، درخواست حکومت جمهوری اسلامی ایران برای دیپورت آنان به ایران اعلام نموده است.
روز چهارشنبه ۲۴ آبان ماه، زندانی سیاسی محمد نظری در زندان ج.ا.ایران در اورمیه، توسط افسرنگهبان مورد ضرب و شتم قرارگرفته است.
دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در سنە، برای آزادی موقت یک فعال کارگری دویست میلیون وثیقە صادر کرده است. فؤاد زندی فعال کارگری اهل سنە در شرق کوردستان هفتم مهرماه امسال، توسط نیروهای لباس شخصی در منزل خود بازداشتشده بود.
کمال شریفی زندانی سیاسی کورد به دلیل بیماری در شرایط جسمی نابسامانی بسر میبرد و در معرض خطر قطع پا قرار دارد. کمال شریفی با حکم سنگین ۳۰ سال زندان در تبعید و بدون مرخصی، ملاقات و حقوق قانونی، زندان است.
اطلاعات جمهورى اسلامى ايران در شهر سردشت از شرق كوردستان ٣ جوان كورد به نامهای «ادريس محمودى»، «رحمان مدنى» و «جوانرو قادرى» را بازداشت كرد.
روز ۴ آذر سال ۱۳۹۶ شمسي، اداره اطلاعات جمهورى اسلامى ايران یک شهروند كورد به نام بهرام احمدی شهروند اهل سنه از شرق كوردستان را به اين اداره احضار و بازداشت نمود.
محمد نظرى زندانى سياسي كورد روز جمعه ٣ آذرماه سال ۱۳۹۶ شمسي براى بار دوم در اعتراض به بیتوجهی مسئولان قضائی و حكومت جمهورى اسلامى به دليل رسيدگى نكردن به خواستههایش دست به اعتصاب غذا زده است.
ارژنگ زرگوش خبرنگار هفتهنامههای استانی که چندی پیش با ارائهی یک ویدیو از وضعیت زلزلهزدگان کرماشان و عدم رسیدگی مسئولین سخن گفته بود، روز دوم آذر ۱۳۹۶ خورشیدی در روستای گاومیشچران از توابع شهرستان گیلان غرب از سوی مأمورین ادارهی اطلاعات بازداشت شد.
دوشنبه ۲۹ آبان نیز یک شهروند کرماشانی به نام «قاسم زرگر زاده» به علت انتقاد از ارگانهای دولتی و امنیتی مرتبط با زلزلهی اخیر شهرستانهای استان کرماشان و انتشار ویدئویی در این رابطه در فضای مجاری بازداشت شد.
یکشنبه ۲۸ آبان هم در روستای میرآباد بوکان یک شهروند دیگر به نام «مجید حسنیانی» از سوی نیروهای امنیتی بازداشت گردید. اتهام وی «انتشار اخبار کذب در رابطه با زلزلهی کرماشان و انتقاد از قسیم عثمانی نمایندهی بوکان در مجلس شورای اسلامی در رابطه با همین موضوع» بوده است.
رامین حسین پناهی، زندانی سیاسی کورد که ابتدای تیرماه سال جاری توسط نیروهای امنیتی بازداشتشده بود بهتازگی از بازداشتگاه وزارت اطلاعات به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران تحویل دادهشده و پرونده او به شعبه اول دادگاه انقلاب سنه ارجاع شده است.
در زندان مركزى شهر سقز در شرق كوردستان دو نفر از زندانيان به نامهای (ع- ا) و (ب؟) به بيمارى سل مبتلا شدهاند و مدت طولانی است كه در بندی جدا از زندانيان ديگر نگهداشته میشوند؛ اما برای درمان تاکنون به بیمارستان خارج از زندان منتقل نشدهاند.
در هفته گذشته نيروهاى لباس شخصى اطلاعات جمهورى اسلامى ايران اقدام به بازداشت و تعقيب و احضار شهروندان شهرکردند. «نعيم محمد پور» در شهر سنه دستگیرشده و تا لحظه هيچ اطلاعى از او در دست نيست. شاپور مرادى، اسعد محمدى به اطلاعات شهر سنه احضار شدهاند و محمدامین كنعانى از چنگ نيروهاى اطلاعات طى حملهای كه براى بازداشت نامبرده انجامگرفته بود فرار كرد و تا اين لحظه از سرنوشتش اطلاعى در دست نيست. چند روز قبل نيروهاى اطلاعات ايران در اقدامى بهمنظور بازداشت اكبر گویلی به منزل نامبرده حمله برده و مورد تفتيش قراردادند و به خانوادهاش با تهديد گفتهاند كه دو سال ديگر هم مخفى شود او را بازداشت خواهند كرد.
کارگران، اصناف و بیکاری
تعداد زياد تاکسیهای شهر سنه به دليل درصد بالاى بيكارى و صف طولانى تاکسیهای بدون مسافر در ایستگاههای تاكسى ديده میشود.
گرايش مردم و بهویژه فارغ تحصیلان جوان مقاطع ليسانس و فوقلیسانس و گاه بالاتر، عليرغم داشتن اقساط سنگين خريد تاكسى و شرايط نامناسب واگذارى تاكسى به دليل آمار بالاى بيكارى است كه طبق گفتههای اخير مديركل تعاون و كار و رفاه اجتماعى استان سنه ١٢.٧% است.
کارگران شهرداریهای منطقە ۲ و ۳ شهرستان سنە سه ماە است کە هیچ گونە دستمزدی دریافت نکردهاند.
۹ آبان یک کارگر به نام رضا مرادی در سنه به علت نبود امکانات ایمنی و استاندارد، از بالای ساختمان سقوط کرده و زخمی میشود. نامبرده بعد از رسیدن به بیمارستان و شدت جراحات، جان خود را ازدستداده است.
بیکاری ۳۵ درصدی و رتبه سوم عدم اشتغال در ایران نصیب جوانان استان سنه، مدیرکل دفتر جذب و حمايت از سرمایهگذاری استاندارى سنه اظهار كرد ميزان بيكارى جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال استان سنه ۳۵٪ است كه در رتبه سوم جغرافیای سیاسی ایران قرار دارد.
پدیده زباله گردی در اکثر شهرها و مناطق شرق کوردستان روزبهروز روبه افزایش است دولت و مسئولین مربوطه هیچگونه راهکار مناسبی برای حل این معضل ندارند. زباله گردها متشکل شدهاند از قشر کمدرآمد یا بدون درآمد جامعه که برای امرارمعاش مجبور به انجام چنین کاری میباشند.
صبح امروز ۱۴ آبان ماه سال جاری، جمعی از کارگران مرز باشماخ مریوان اقدام به تجمع اعتراضی نمودند. این کارگران به دلیل نبود مکانی برای استراحت و خواب و سرویسهای بهداشتی در محل کار خود، اقدام به این تجمع نمودند.
روز دوشنبه ۱۵ آبان ماه، شماری از کارگران و کارمندان شهرداری سولاوا «سروآباد» بە نشانە اعتراض بە عدم پرداخت هفت ماە حقوق و دو سال و نیم اضافهکاری، مقابل ساختمان مرکزی شهرداری این شهر تجمع کردە و نارضایتی خود را بە گوش مدیران امر رساندند.
نبود موقعیت شغلی در شرق کوردستان و همزمان آلوده شدن هزاران جوان کورد به مواد مخدر به تهدیدی بزرگ برای جامعه شرق کوردستان تبدیل گشته است.
بر اساس تحقیقات جمعیت حقوق بشر، آمار بیکاری در استانهای شرق کوردستان تأثیر مستقیم بر آلودگی جوانان به مواد مخدر دارد.
بر اساس آمارهای رسمی مسئولین جمهوری اسلامی استان سنه در شرق کوردستان ۲۰ هزار نفر آلوده به مواد مخدر وجود دارد.
بنا بر آمارهای رسمی مدیران شرک بازیافت تعداد زباله گردهای سطح شهر کرماشان را بالغبر هزار نفر اعلام کردهاند.
روز شنبه ۲۰ آبان ماه سال ۱۳۹۶, جمعی از کارگران شهرداری ناحیه دو قوشاچای میاندواو اقدام به تجمع اعتراضی مقابل استانداری اورمیه نمودند.
بيش از پنج ماە است کە ۱۵ تن از کارگران و مهندسان پروژه بیمارستان ۲۲۵ تخت و خوابی سقز از سوی مجری پروژه هیچ گونە حقوقی دریافت نکردهاند و این امر موجب تأثیرات مخربی بر معیشت زندگی آنها و خانوادههایشان گذاشتە است.
کارگران شهرداری شهر کامیاران از توابع استان سنە چهار ماە است کە حقوق و مزایای خود را دریافت نکردهاند. کارگران شهرداری متشکل از دو گروە مشخص هستند و بە کارگران شهرداری فضای سبز و خدمات شهری شناختە شدهاند .
طی شش ماه اول سال جاری در استان کرماشان پانزده کارگر براثر فقدان ایمنی و نبود وسایل محافظتی در محیط کار، جان خود را ازدستدادهاند. در ۶ ماه اول سال جاری ۳۱۷ کارگر مصدوم اعلامشدهاند که از این تعداد ۳۰٨ نفر مرد و ۹ نفر زن را شامل شده است. این در حالی است که آمار اعلامشده سال گذشته مصدومان کاری در این استان شامل ۲۹۳ کارگر بوده که این تعداد متشکل از ۲٨۷ مرد و ۶ زن میباشند، بر اساس این آمار میزان مصدومان کاری در ۶ ماه اول سال جاری ٨ در صد رو به افزایش بوده است.
یک کارگر اهل جوانرو «جوانرود» در شرق کوردستان بانام «مجید مولایی» فرزند رستم در حین انجام فعالیت روزمره کاری خود براثر انفجار کپسول گاز جان خود را از دست میدهد.
مأموران سد معبر و نیروهای اجرایی شهرداری سنه، با حمایت نیروهای انتظامی به کارگران و دستفروشان مناطقی از این شهر منجمله خیابان «۱۲ فروردین» یورش برده و آنان را مورد ضرب و شتم قراردادە و تمامی چرخدستی و کالاهای دستفروشان را تخریب کردند.
در این یورش نیروهای شهرداری و نیروی انتظامی ۵ دستفروش کورد بهشدت زخمی شدند.
شهردارى شهر مريوان بيش از ١٥٠ كارگر رسمى خود را از كار اخراج كرد. این کارگران در حالی اخراج شدهاند که بيشتر از ٧ ماه گذشتە، هیچ گونە حقوقی دریافت نکردهاند و همين موجب اعتراض كارگران شهردارى مريوان شده و مسئولين شهردارى آشکارا كارگران را تهديد كرده بودند كه اگر به اعتراض خود ادامه دهند آنان را از كار اخراج میکنند.
در ادامه تعطیلی و کوچکتر شدن واحدهای تولیدی و صنعتی، صدها کارگر کارخانه دستکش حریر ایران واقع در شهرک صنعتی فاز 2 اورمیه، به دلیل آنچه کمبود منابع مالی از سوی کارفرما و عدمحمایت و سوء مدیریت مسئولین خواندهشده، از کار اخراج شدهاند.
کولبر
یک کولبر کورد بانام «رسول یوسفی سیزدهساله» توسط نیروهای هنگ مرزی جمهوری اسلامی ایران در روستای قطور از توابع شهرستان خوی بازداشتشده و به محل استقرار این نیروها منتقل میشود، در آنجا بهشدت شکنجهشده و به خاطر ضربه وارده به ناحیه سر دچار خونریزی مغزی شده و درنهایت به قتل میرسد.
دوشنبه ۱۵ آبان یک کولبر سردشتی بانام «محمد شریف جلالی» در شرق کوردستان در منطقە مرزی سردشت در اثر سقوط از صخره دچار جراحت شدید شد.
روز شنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۹۶ خورشیدی «محیالدین ابراهیمی» زندانی سیاسی سابق کورد و اهل روستای «آلکاو» شنو «اشنویه» واقع در استان اورمیه در شرق کوردستان، کە بە دلیل بیکاری بە کولبری روی آورده بود در یکی از مناطق مرزی شهر شنو براثر تیراندازی نیروهای پاسگاه بیمضرته زخمی شده و سپس بازداشتشده است.
در روز دوشنبه ۲۲ آبان ماه ۱۳۹۶ خورشیدی یک کاسبکار کورد بانام «نژاد محمدی» در بیمارستانی در شهر سنه که نزدیک به سه ماه قبل از سوی نیروی انتظامی و در پی شلیک مستقیم زخمی شده بود جان خود را از دست میدهد.
روز ۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۶، انفجار مین در شرق کوردستان یکبار دیگر حادثە آفرید. در حادثه انفجار مین در کانی خدا از توابع شهرستان پیرانشار، یک کولبر کورد به نام «لقمان واحدی» در اثر انفجار مین بەشدت زخمی شدە و در اثر شدت جراحت یکپایش را از دست دادە است.
روز دوشنبه ۲۹ آبان ماه نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی در مرز پیرانشار گروهی از کولبرهای کورد را هدف تیراندازی قراردادند کە درنتیجه این تیراندازیها یک کولبر کشتە و دو کولبر دیگر نیز بە سختی مجروح شدند.
شاهدان محلی هویت کولبر کشتە شدە را حسن مرادی اعلام کردهاند، همچنین رحمان محمود نژاد و سمکو احمدی دو کولبر دیگر هستند کە پس از زخمی شدن توسط اهالی روستاهای مرزی بە بیمارستان پیرانشار منتقلشدهاند.
روز سهشنبه يكم آذرماه سال ١٣٩٦ شمسي، يك كولبر كورد با مشخصات «شيركو» در منطقه «کانی زَرد» از توابع شهر سردشت در شرق كوردستان براثر انفجار مين پايش را از دست داد.
در تاريخ ٣٠ آبان ماه سال ١٣٩٦ شمسي، يك كولبر كورد به نام «اسماعيل جبارى» ١٩ ساله در منطقه مرزى سلماس در حين گریز از نيروهاى نظامی، از يك پرتگاه به پايين سقوط و از ناحيه سر دچار مصدوميت شديد شد.
عصر روز جمعه ۳ آذرماه براثر واژگون شدن یک خودروی استیشن در مسیر بانه به آرمرد یک کولبر بانهای جان خود را از دست میدهد. خودروی واژگون شده حامل ۷ کولبر بوده که ۶ نفر از این کولبرها مصدوم و یک کولبر بانام «ریبوار سعیدی» جان خود را از دست میدهد.
در جریان کمین نیروهای مرزبانی ایران که در آن شماری کولبر موردحمله و تیراندازی قرار گرفتند، یک کولبر بنام حسن مرادی اهل پیرانشهر جان خود را ازدستداده و دو تن دیگر به اسامی رحمان محمود نژاد و سمکو احمدی زخمی شدهاند. سمکو احمدی که درنتیجه تیراندازی دوشنبه ۲۹ آبان بهشدت زخمی شده بود به بیمارستان انتقال دادهشده بود. نامبرده از ناحیه کلیه و کیسه صفرا بهشدت آسیبدیده و خطر قطع نخاع سلامت ایشان را تهدید میکند.
روز پنجشنبه ۹ آذر ۱۳۹۶ خورشیدی جسد یک کولبر به نام «هیوا مصطفوی» در مسیر «کیله شین» از نواحی روستای میرآباد شهر اشنویه توسط افراد محلی پیدا شد. قابلذکر است که نامبرده در اثر برودت هوا و سرمای شدید در این مکان دچار سرمازدگی شدید گشته و جان خود را از دست میدهد.
مین
غروب جمعه ١٩ آبان ماه، در منطقه مرزى ايلام مابين پاسگاه “نهر عنبر و ميله مرزى ” دو سرباز به نامهای «دانيال بيرانوند» و «رسول اسدى» براثر انفجار مين زخمى شده و به بيمارستان شهر ايلام منتقل شدند.
امروز ۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۶، انفجار مین در شرق کوردستان یکبار دیگر حادثە آفرید.
در حادثه انفجار مین در کانی خدا از توابع شهرستان پیرانشار، یک کولبر کورد به نام «لقمان واحدی» در اثر انفجار مین بەشدت زخمی شدە و در اثر شدت جراحت یکپایش را از دست دادە است.
روز سهشنبه يكم آذرماه سال ١٣٩٦ شمسي، يك كولبر كورد با مشخصات «شيركو» در منطقه «کانی زَرد» از توابع شهر سردشت در شرق كوردستان براثر انفجار مين پايش را از دست داد.
محیطزیست
مدیرکل صید و شکار سازمان محیطزیست ایران اعلام کرد که در سال جاری استان سنه در شرق کوردستان بیشترین میزان آتشسوزی در جغرافیای فعلی ایران را دارا بوده است.
بنا به گفتهی این مسئول دولتی دو استان سنه و خوزستان بهتنهایی بیشتر از ۵۰ درصد کل آتشسوزیهای ایران را شاهد بودهاند.
بە گزارش آمار مرکز بهداشت شهر گیلان غرب در شرق کوردستان، آبلولهکشی منازل ازنظر غلظت املاح غیرقابلشرب است و قابل شرب نیست.
کودکان
آذر اسماعیلی مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی در پیوند با کودکان مبتلابه سوءتغذیه اظهار داشته است که ۱۲۰ هزار کودک زیر ۶ سال مبتلابه سوءتغذیه در ایران وجود دارد. مناطق محروم که بیشتر شامل شرق کوردستان، بلوچستان و… میشوند بیشترین آمار را دارا هستند.
تنبیه بدنی یک دانشآموز در شهر بجنورد منجر به بیهوشی دانشآموز شده که درنهایت بهمنظور مداوا به بیمارستان انتقال داده میشود.
چهارشنبه ۱۶ آبان ماه سه نوزاد تازه متولدشده که سهقلو میباشند دریکی از کوچههای شهر بوکان یافته میشوند و به بیمارستان این شهر منتقل میشوند.
مدیرکل کمیته امداد استان اورمیه در شرق کوردستان اظهار نموده است قریب به ۷۰۰ کودک در رده سنی زیر ۵ سال در مناطق محروم مرزی دچار سو تغذیه هستند.
خودکشی و قتل ناموسی
روز سهشنبه ۱۶ آبان ماه جسد مردی ۵۰ ساله درحالیکه براثر حلقه آویز شدن جانش را ازدستداده بود در خیابان ۲۰ متری شوانه شهر بوکان پیدا شد.
شب گذشته نیز در مورد مشابهی که در همین شهر رویداده بود که زن جوانی ۲۷ ساله در شهرک فرهنگیان بوکان جان خود را ازدستداده بود.
بعدازظهر دیروز چهارشنبه ۱۷ آبان ماه سال جاری، پسری نوجوان ۱۵ ساله در شهر آش خانه از توابع خراسان شمالی از طریق حلقآویز نمودن خود به زندگیاش پایان داد.
روز جمعه ۱۹ آبان ماه، دریکی از روستاهای اطراف دهلران یک دختر جوان به دست یکی از اعضای خانواده خود به قتل رسیده است. با توجه به نشر این خبر از سوی رسانههای حکومتی از دلیل وقوع و مکان دقیق انجام قتل تاکنون، نامی برده نشده است.
شنبه ۲۰ آبان ماه سال جاری تصویری از خودکشی یک دختر ۱۶ ساله در رسانههای ایران منتشر شد. با توجه به خبرهای منتشرشده؛ این کودک ۱۶ ساله برای دیدار با خواستگارش از منزل خارجشده و به مغازه پدرش رفته بود؛ که با اسلحه پدر خود، به زندگیاش پایان داد.
دختری ۱۹ ساله در شهر بانهی شرق کوردستان به نام «شبنم خدری» به دلیل فقر مالی دست به خودکشی زده و جان خود را ازدستداده است. نامبرده در محله «سلیمان بگ» شهر بانه سکونت داشته است و مادر نامبرده چند سالی است کە از بیماری سرطان رنج میبرد.
روز سهشنبه ۲۳ آبان ماه سال جاری، یک دختر سیزدهساله با حلقآویز کردن خود در شهر سردشت اقدام به خودکشی کرده و جانش را ازدستداده است. بر اساس گزارش؛ این نوجوان سردشتی به نام «تانیا ابراهیمی فرزند فتاح» اهل روستای «دولهبی» و ساکن شهر سردشت بوده است.
دوشنبه ۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی مردی با شلیک گلوله همسر خود را به قتل رساند. بر اساس گزارش، در شهرک فجر اورمیه مردی در حضور پدر همسرش، همسر باردار ۳۴ سالهی خود را با شلیک چهار گلوله به قتل رسانده و بعد از انجام قتل از محل متواری شده است.
سوم آذرماه سال ۱۳۹۶ شمسي، در شهر ديولان «دهگلان» از توابع شهر سنه یک زن جوان به نام «امیره جهانيان» ٣١ ساله بهوسیله حلقآویز كردن به زندگى خود پايان داد.
یک دانشجوی کورد دانشگاه پلیتکنیک شهرستان سنه به نام سعید خالدیان در تونل صلوات آوا با ریختن بنزین بر روی بدن خودش اقدام به خودسوزی کرد و جانش را از دست داد. دلیل اين خودسوزی مشخص نشده است.
امکانات رفاهی
اهـالى محلات «موسک» و غیره در مریوان، با برقراری تماس و ارسال عکسهایی از محلات و کوچههایشان بخصوص در فصل سرما برای جمعیت حقوق بشر کوردستان، وضعيت عبور و مرور و خرابى راهها و کوچههایشان را به تصوير کشیدهاند.
به گفته يكى از اهـالى محل كه نمیخواهد نامش آشکار گردد؛ بـا شروع فـصل سـرما و بـارش بـاران زندگی در محلات فقیرنشین بسيار دشوار میشود بهگونهای که تمامی کوچهها و معابر پر از گلولای شده و عبور و مرور برای افراد پير و کودکان بسیار دشوار خواهد شد.
غصب زمینهای عمومی
طی چند سال اخیر سپاه پاسداران و چند نهاد جمهوری اسلامی ایران شامل نمایندگیهای ولیفقیه، سپاه پاسداران، ارتش و … اقدام به تصاحب زمینهای عمومی کرده و بخش وسیعی از آنها را به مالکیت خود درآوردهاند. در مریوان، بخش وسیعی از زمینهای منطقه بیلو که نزدیک به مرز جنوب کوردستان و یک منطقه تفریحی باارزش بسیار بالا است توسط سپاه تصاحبشده و این مناطق را باسیم خاردار جدا کرده و اجازه تردد افراد عادی به این مناطق دادە نمیشود.
علاوه بر سپاه پاسداران نیروهای ارتش نیز اقدام به تصاحب بخش دیگری از زمینهای کشاورزی کرده و بە مالکیت خود درآورده است.
در سالهای گذشته از این مناطق بهمنظور میدان تیر استفاده میشد و نیروهای رژیم با تیراندازی و آتش پراکنی موجب ایجاد آتشسوزیهای مکرر در این مناطق شده بهطوریکه کاملاً پوشش گیاهی آن از بین رفتە و عاری از هرگونه درخت است.
علاوه بر این بسیاری از زمینهای شهر کامیاران و سنه بهطرف مریوان به شکل کاملاً غیرقانونی و در قالب اوقاف تحت مالکیت دفتر نمایندگی ولیفقیه در کوردستان درآمده است.
قتل شهروندان
روز سوم آبان ماه توسط نیروهای حمزه سیدالشهدای در اورمیه شش سرنشین یک خودرو پژو در منطقه آبگرم از توابع چالدران به قتل رسیدند. سعید بهعنوان راننده همراه یک شهروند کورد به نام «مجید دالایی میلان» که در صندلی جلوی این خودرو نشسته بوده و چهار تن از اعضای یکی از احزاب کوردستانی نیز در صندلیهای عقب سوار شده بودند. این خودرو توسط نیروهای سپاه شناساییشده بود و به همین دلیل بدون اخطار قبلی همه سرنشینان این خودرو مورد هدف قرار گرفتند؛ و جانشان را از دست دادند.
آزادی رسانه و دریافت اطلاعات
ساعت ۷ بامداد امروز یکشنبه ۱۴ آبان ماه سال جاری، نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در مریوان، به منازل ساکنان این شهر یورش برده و اقدام به جمعآوری آنتنهای ماهوارهای نمودند.
نيروهاى امنيتى جمهورى اسلامى ايران در پاسگاه (قازانچى) در حومه شهر كرماشان اقدام به توقيف و بازرسی موبايل شهروندان کردهاند. اين نيروهاى به دليل همراه داشتن عكس شخصیتهای سرشناس كوردستان اقدام به بازرسي کردهاند و هشدار دادهاند هرکسی عکسهای شخصيتى در داخل موبايل بِه همراه داشته باشد صاحب موبايل بازداشت میشود درحالیکه پاسگاه مربوط به راهنمايي و رانندگى است.
به نقل از منبع ديگرى: در شهرهاى ثلاث باوهجانی و جوانرو، نيروهاى راهنمايي و رانندگى را موظف کردهاند كه موبايل اعضاء خانواده و خويشاوندان نزديك خود را تفتيش و گزارش آن را به نيروهاى امنيتى بدهند،
زلزله کرماشان
کمکرسانی به حادثه دیدگان بسیار کند پیش میرود. سخنگوی اورژانس ایران از افزایش تعداد مجروحان زلزله شهرهای شرق کوردستان به حدود ۶ هزار تن خبر میدهد، ستاد مدیریت بحران میگوید تعداد مصدومان ۳۹۵۰ تن است.
به نقل از اهالى سرقلا در ازگله تا سه ساعت قبل از انتشار اين خبر هنوز هیچ تیم امدادی به سر قلا، جیگیران، امام عباس، توه هوشکه، بانی چنور وبسیاری از روستاهای اطراف ازگله نرفته و کشتهها در این مناطق بسیار است.
زمینلرزه کرماشان تاکنون ۱۲ هزار خانه تخریب کرده، ۴۰۷ هموطن جانباختهاند و ٦۷۰۰ نفر تیز مصدوم شدهاند. قابلذکر است؛ که تاکنون اطلاعات کاملی در مورد این فاجعه در دست نیست.
تعداد زیادی از روستاهای ویران شدە استان کرماشان از اقلیت دینی یارسان بودە و نیروهای حکومتی میان ساکنین این روستاها با دیگر مناطق تبعیض قائل شدهاند. بر پایه اخبار منتشرشده در شبکههای اجتماعی در کرماشان، نیروهای حکومتی و سپاه پاسداران که برای کمک و نجات خسارت دیدگان زلزله به کرماشان واردشدهاند تبعیض قائل میشوند. در بین خسارت دیدگان اقلیت دینی یارسان هیچ سهمی در دریافت کمکها ندارند این در حالی است که خدمترسانیهای اولیه به خیلی از قربانیان دیگر هم انجام نمیشود.
به نقل از رئيس مركز اورژانس كرماشان دكتر صائب مدرسى از اعزام ١٠٠ دستگاه آمبولانس خبر داد.
اين در حالى است كه ٤٠ آمبولانس از استانهای ديگر به كرمانشاه اعزامشدهاند، درمجموع ١٠٠ آمبولانس اعزامشدهاند. وى كمبود آمبولانس را در اين مناطق رد كرده است كه به نظر میرسد باوجود وسعت و شدت زلزله اين امر دور از حقيقت است. اين در حالی است كه براى زائرين اربعين ٨٠٠ آمبولانس اختصاص دادهشده بود.
در سومین روز زلزله آمار چنین اعلامشده است، ١٧٠٠٠ واحد مسكونى تخريب و ٤٣٢ كشته و ٩٣٤٥ مجروح و ١٠٠٠ مصدوم بسترى گزارششده است.
جمهوری اسلامی ایران از تقبل کمکهای بینالمللی به مصیبتزدگان زمینلرزه کرماشان سر باز میزند، این اقدام حکومت در حالی است که مسئولین حکومتی درنهایت بیتوجهی به سر میبرند و تنها اقدامشان ارسال پیامهای تسلیت و احساس همدردی است.
هزاران تن از شهروندان شرق كوردستان در محل جمعآوری کمکهای مردمى حضورداشته و اين کمکهای توسط نيروهاى داوطلب مردمى و بدون دخالت هيچ نهاد دولتى به مناطق زلزلهزده فرستاده میشود. شهروندان شرق كوردستان خود اقدام به جمعآوری و ارسال كمك مینمایند و هيچ اعتمادى به نهادهاى دولتى ندارند.
مرگ کودکان از سرما و نرسیدن امداد در سایە سانسور شدید خبری ایران
تجمع اعتراضی مردم زلزلهزدهە دیدە جلوی فرمانداری سرپل ذهاب
کمکهای مردمی به آسیبدیدگان زلزله در غیاب مسئولیتپذیری حکومت ایران
پزشکی قانونی برای مجوز دفن هر کشتەشدە در سرپل ذهاب سیصد هزار تومان طلب میکند
شهروندان افغانستانی مقیم ایران به یاری آسیب دیدگان زلزله شرق کوردستان شتافتند
حکومت در تعطیلات به سر میبرد/وضعیت مناطق زلزلهزده بهشدت بحرانی است
روز ٢٨ آبان ماه، در شهر ثلاث باباوەجانی زن ۶۰ سالهی از زلزلهزدگان اين شهر براثر استنشاق گاز مونوکسید کربن در داخل چادر دچار گازگرفتگى شد و جان باخت.
فعالان مدنی باوجود تهدیدهای نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران همچنان به فعالیتهای خود/ کمک به مناطق زلزلهزده ادامه میدهند
باگذشت ١٠ روز از زلزله دلخراش كرماشان و با توجه به وعدههای مسئولان جمهورى اسلامى هنوز اقدامى براى رفع اين بحران انسانى هيچ كه برداشته نشده بلكه با آمدن فصل سرما و آغاز بارندگى روزبهروز بر مشكلات آنها افزوده میشود.
آیا کمکهای مردمی بە مناطق زلزله زدە کرماشان کە توسط سپاه پاسداران غارت شدە بود اکنون در ابو کمال سوریە است؟ تلویزیون دولتی ایران اعلام کردە کەکمتر از ۴۸ ساعت از آزادسازی شهر ابو کمال سوریە بلافاصله نیروهای هلالاحمر جمهوری اسلامی کاروان عظیمی از کمکهای غذایی و دارویی روانە این شهر سوریە کردە کە اکنون در کنترل ارتش بشار اسد است.
در کنار مشکلات اخیر که بهموجب زمینلرزه شدید در کرماشان به وجود آمدهاند مشکلات و تهدیدات جانی براثر آتشسوزی و گازگرفتگی و مواردی ازایندست هنوز گریبان گیر مردم مصیبتدیده است. بر اساس این گزارشها از زمان وقوع زلزله تاکنون ۲۵ مورد سوختگی به بیمارستان کرماشان رجوع کردهاند که براثر مشتعلشدن ادوات گرمایشی و پختوپز غیراستاندارد رخداده است و تهدیدی جدی برای بازماندگان حادثه زمینلرزه کرماشان است.
جمهوری اسلامی ایران با بازگشایی مدارس منطقه زلزلهزده در کرماشان اقدام به تبلیغات ایدئولوژیک_ نظامی کرده است.
در این اقدام جمهوری اسلامی ایران وسایل مدرسه مانند کیف که بهعکس و پوستر نیروهای سپاه پاسداران ایران منقش شدهاند را مابین دانش آموزان مناطق آسیبدیده زلزله در کرماشان توزیع کرده است.
سخنگوی دولت ایران با ریاست جمهوری حسن روحانی اعلام کرد: آن دسته از هممیهنانی که کانکس تحویل گرفتهاند شامل هیچگونه کمکی از سوی دولت برای بازسازی خانههای خود نمیشوند.
موارد دیگر
اداره اماکن استان فارس به دلیل غیر ایرانی بودن و کوردی بودن نام (ژینا) از نصب این نام بر سردر یک واحد صنفی جلوگیری کرد.
نبود خدمترسانی و سرمايه گزارى و بیتوجهی مسئولان در شهر بيجار، سبب انبوه مشكلات بزرگى همچون بيكارى، فقر و مهاجرت ساكنين اين شهر شده و به همين دليل زیرساختهای اجتماعى و انسانى شهر بيجار در بحرانی بزرگ به سر میبرد.
به گفته سخنان رئیس سازمان رفاه و امور اجتماعی، ۱۲ میلیون نفر زیرخط فقر زندگی میکنند. تقی رستم وند، رئیس صندوق رفاه اجتماعی اظهار داشت که میزان بیکاری ۱۲.۵ درصد از ۱۰۰ درصد به بالا است، اما این آمار در بین جوانان ۲۴ درصد است.
وی در سخنانش این را هم ذکر کرد که میزان بیکاری وزندگی زیرخط فقر در شهرهای مرزی ایران بهمراتب بیشتر از نقاط دیگر ایران است بهطوریکه در سالهای اخیر ۸ میلیون نفر از مناطق مرزی و محروم به مناطق دیگر کوچ کردهاند.
در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان میخواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونە تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آنها روا داشته میشود را بە گوش جهانیان برسانند.
جمعیت حقوق بشر كوردستان
Webb: www.kmmk.info
E Mail: info@kmmk.info
Facebook: https://www.facebook.com/kmmkurdistan
Twitter: https://twitter.com/KmmKurdistan
Telegram: https://t.me/kmmkkurdistan
ڕاپۆرتی پێشێلكاری مافی مرۆڤ له مانگی نوامبر ۲۰۱۷ لە کوردستان
ڕاپۆرتی پێشێلكاری مافی مرۆڤ له مانگی نوامبر ۲۰۱۷ کە بە هەوڵی کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان و بە پشت بەستن بەو ڕاپۆرتانە کە لەلایەن كۆمهڵهی مافی مرۆڤی کوردستان بڵاوکراونەتەوە، کۆبەندی بۆکراوە. شایانی باسەئەم ڕاپۆرتانە، بەهۆی ئیزن نەدانی حکومەتی جمهوری ئیسلامی ئێران بەلێژنەکانی مافی مرۆڤی جیهانی، ڕاپۆرتێکی تەواو نییە وتەنیاوێنەیکی بچوکی لەژێر پێنانی مافی مرۆڤ لەڕۆژهەڵاتی کوردستان پێ نیشان دراوە.
کۆماری ئیسلامی ئێران بە گرتنی شارومەندانی کورد ، مافە سیاسی، کۆمەلایەتی و مەدەنیەکانی گەلی کورد پێشێل دەکات. ئازادی رادەربرین، مافی ژیانی ئازاد و سەربەخۆ، ئەمنیەتی تاکەکەسی، هەلاواردن، بێحورمەتی بە خەلك، بابەت گەلێکن کە کۆماری ئیسلامی ئێران بە رۆژانە پێشێلیان دەکات .هەروەها ئەشکەنجەی گیراوانی سیاسی و بەرچاونەگرتنی مافەکانیان بابەت گەلێکن کە لەو مانگەدا بەرچاو بوون.
بەپێی بڕگەی ۱۹ ی جاڕنامەی گەردونی مافی مرۆڤ هەر تاکێک مافی ئازادی ڕادەربڕینی هەیە هەروەهالەدێڕی یەکەمی بڕگەی ۹ بەشی نێونەتەوەیێ مافی مەدەنی وسیاسی داهاتوە؛ هەرکەسەومافی ئازادی وئەمنیەتی تاکەکەسی هەیە؛ هیچ کەسێک نابێت بەبۆنەی بیروباوەڕیەوەئازاربدرێتو سەرکوت بکرێت، لەبڕگەی دووی بەشی ۱۹ دادیسان دەڵێت؛ هەموو کەسسێک ئازادی ڕادەربڕینی هەیە، ئەومافانە ئەمانەلەخۆدەگرن، ئازادی گوتار ولێکۆڵینەوە و پەروەردەو بڵاوکردنەوەی زانیاری وبیروباوەڕ، هەر چەشن و جۆرێک بێ ئەوەی سنوری بۆدابنرێت جا ئیتر سەرزارەکی یا نوسراوە یان چاپی یابەشێوەی هونەری یا هەر چەشنێک کەمرۆڤ خۆی هەڵی بژێرێت.
هەروەهالە بڕگەی ۲۲ داداهاتوە هەرتاکێک وەکو کەسێک لەکۆمەڵگا مافی ئەمنیەتی کۆمەڵایەتی هەیە ولەڕێگەی تێکوشان لەپانتایی نەتەوەیی و هاوسۆزی نێو نەتوەیەوە بەڕێکخراوەیی کردنی سەرچاوەکانی هەر وڵاتێک، مافی لێ زەوت نەکراوی ئابوری، کۆمەڵایەتی و کلتوری خۆی بپارێزێت بۆ پەرە پێدانی ئازادانەی کەسایەتی تایبەتی خۆی بەدەست بێنێت؛ وهەروەهابەپێی بڕگەی ٥هیچ کەسێک نابێت ئەشکەنجە بدرێت یان سزابدرێت یان بەشێوەی نامرۆڤانەو دڕندانە وڕوخێنەرهەڵسوکەوتی لەگەڵ بکرێت. بەپێی بڵاوکراوەفەرمیەکانی جیهانی لەمەڕ مافی مرۆڤ و مافی سیاسی وکۆمەڵایەتی و کۆمەڵگای بەشەری، هەر تاک و کۆمەڵگایک مافی خۆیەتی داوای مافی سیاسی وکۆمەڵایەتی و ئابوری وکلتوری خۆی بکات وبۆ وەدەست هێنانی تێبکۆشێت، هیچ کومەڵێک یان گروپێک لەسەرو کەسی ترەوەنییەوهەمو کەسێک دەبێت لەمافی سروشتی بەفەرمی ناسراوی خۆێی بەهرەمەند بێت.
کۆمەلەی مافی مرۆڤی کوردستان هەموو مانگێک کۆکراوە و گوزارشێکی پوخت لە پێشێلکاریەکانی مافی مرۆڤی لە کوردستان دا بڵاو دەکاتەوە. لە گوزارشی ئەو مانگەش دا دەردەکەوێ کە رەوشی مافی مرۆڤ لە کوردستان خراپتر بووە و دەوڵەتی ئێران کردەوە دژە مرۆڤیەکانیان دژی گەلی رۆژههڵاتی کوردستان زیاتر کردوە.
لەو مانگەش دا، ئێعدام، گرتن و ئەشکەنجەدان، خەسارەکانی ژینگە و هتد زۆر بەرچاون و رەوشێکی مەترسیدار نیشان دەدەن کە لهگەلی رۆژهەلاتی کوردستان روبەرووی بۆتەوە.
سێدارە
چوارشەممە ۱۰ی خەزەڵوەر زیندانییەک کەبەتۆمەتی کوشتنی بە ئەنقەست ئێعدامی بەسەردا سەپێنرابوو لەزیندانی ناوەندی ورمی ئێعدام کرا.
چوارشەممە ۳ی خەزەڵوەر ماشێنێک لەجۆری پیژۆپارسی هاوڵاتییەکی ئازەری بەناونیشانی «سەعیدئیسماعیل یار» خەڵکی گوندی «تولکی تەپەسی» سەربەشاری ماکۆ لەڕێگەی لاوەکی ناوچەی ئاوی گەرم سەربە چالدێران کەلەکاتی ڕۆیشتندابوو لەلایەن هێزەکانی بڕیارگەی حەمزەی سپا دەسڕێژی لێکرا.
۱٥ی خەزەڵوەری ساڵی ۱۳۹٦ی هەتاوی، چوار بەندکراوی سزا دراوە بە ئێعدام، بۆ جێبەجێکردی سزاکەیان گواسترانەوە بۆ ژوورە تاکەکەسیەکان.بەرپرسانی بەندیخانە بە بنەماڵەی ئەم چوار بەندیەیان راگەیاندووە کە سەرلەبەیانی رۆژی سێشەممە سزای لەسێدارەدانی ئەم بەندکراوانە جێبەجێ دەکرێت.ناسنامەی ئەم چوار بەندکراوە کە بە تاوانی مادەی هۆشبەر ئەو سزایەیان بەسەردا سەپاوە، لە لایەن تۆری مافی مرۆڤی کوردستان بەم شێوە راگهیندراوه «حەسەن باشووکی، ئەسغەر رەنجبەر، هدایەت شێرزاد وعەلی زارعی».
۱٦ی خەزەڵوەری ساڵی ۱۳۹٦ی هەتاوی، چوار بەندکراو لە بەندیخانەی ناوەندی ورمێ لە سێدارە دران.بەپێی ڕاپورتەکە، ناسنامەی ئەم چوار بەندکراوە بەم شێوەیە ڕاگەیندراوە «حەسەن باشووکی خەڵکی نەغەدە، ئەسغەر رەنجبەر خەڵکی ورمێ، هدایت شێرزادی خەڵکی ورمێ، عەلیرەزا زارعی خەڵکی تاران».
دووشەممە ۲۲ی خەزەڵوەری ساڵی ۱۳۹٦ی هەتاوی، چوار بەندکراوی سزادراو بە ئیعدام بە ناوی” مورتەزا قولی پور، مهدی حاجی زادە، قوباد مورادی و رامین عشقی” لە بەندیخانەی ورمێ لەسێدارە دران.
شەممە ۲۷ خەزەڵوەری ۱۳۹۶ی هەتاوی عەلی رەزا سادقی کە تاوانی کوشتنی ئەنجام دابو، بە ئامادە بونی ئەندامای بنەماڵەی کوژراوەکە لە بەندیخانەی ناوەندی شاری ئیلام لە سێدارە درا.
دادگای شۆڕشی ئێران دوو زیندانی سیاسی کوردی بە سێدارە سزادا، ئەوە لەکاتێک دایە کە ئەو حوکمە جارێک هەڵوەشابۆوە. دادگای شۆڕشی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە ورمێ سزای سێدارەی بەسەر دوو زیندانی سیاسیی کورد بەناوەکانی دیاکۆ ڕەسولزادە و سابیر شێخ عەبدولا سەپاند.
زیندان
بەندکراوانی بەندیخانەکانی کۆماری ئیسلامی لە شارەکانی رۆژهەڵات لە دۆخێکی خراپی ژیانییدا بەسەردەبن و نەبونی خزمەتگوزاری و کەمی خواردن و هەروەها باش نەبون و کەم بونی ئەوبەشە خۆراکەی کە ئەیدەن بە بەندکراوان بووەتەهۆی نارەزایەتی بەندکراوان.
شارۆمەندێکی شاری شنۆ بە ناوی «موحەممەد ئەمینی شیلان ئاوا» رۆژی پێنج شەممەی حەوتوی رابردو ۴ی خەزەڵوەری ۱۳۹٦ی هەتاوی لە لایەن هێزەکانی دەزگای ئیتلاعاتەوە بە هۆکارێکی نادیار دەست بە سەر دەکرێت.
سێشەممە ۹ی خەزەڵوەر «سوهراب بەهرامی» لە لایەن هێزە ئەمنیە کانی شاری سنە بۆ بە سەربردنی چوار ساڵ سزای بەندیخانە دەست بەسەر دەکرێت.
گواستنەوەی سەرلەنوێی محەممەد نەزەری بۆ زیندان سەرەڕای پێویستی درێژەی چارەسەری پزیشکی
مەحمود ساڵحی لە بەشی چاوەدێری تایبەتی نەخۆشخانە خەوێندرا.
موحەممەدی نەزەری بەندکراوی سیاسی کورد لە بەندیخانەی رەجایی شار پاش ۹۹ رۆژ مانگرتن و پاش چاوپێکەوتنی لەگەڵ پارێزەرەکانی کۆتایی بە مانگرتن هێنا.
” ئیسماعیل بۆکانی ” ڕۆژی شەممە ۱۳ی خەزەڵوەری ۱۳۹٦ی هەتاوی بۆ تێپەڕکردنی یەکساڵ و یەک ڕۆژ زیندان کە لە لایەن دادگای شۆرشی ئێرانەوە بەسەریدا سەپاوا بۆ بەندیخانەی مهاباد ڕەوانەکراوە.
دوشەممە ۱٥ی خەزەڵوەر ئەمساڵ، وریا دڵ ئەنگیز چالاکی ژینگە پارێزی مەریوانی بە دانانی بارمتەی ۴۰ ملێون تمەنی بە شێوەی کاتی ئازاد کرا.
۲۲ی خهزهڵوهر، رۆژنامەنووسی کورد به ناوی کازم ئیمانزادە «کاظم ایمان زاده » لە شاری سنەی رۆژھەڵاتی کوردستان دادگای دەکرێت.
چوارشەممە ۱٦ی خەزەڵوەر، سێ شارۆمەندی کورد لە لایەن هێزەکانی سپای پاسداران حکومەتی ئیسلامی ئێرانەوە رووبەرووی لێدان و سوکایەتی بوونەتەوە و قوڵپێچ کراون. ناسنامەی دەسبەسەرکراوان «موحەممەد خەلیلی کوڕی عەبدوڵمەجید، کەمال حەیدانلوو کوری مهمد، بەهمەن برووکی کۆڕی عەتا» ڕاگەیاندراوە.
سێشەمە رێکەوتی شازدەی خەزەڵوەر، چالاکێکی مەدەنی شاری دێولان (دەگولان) بەناوی خەبات ئەمیری لەلایەن هێزەکانی ئیدارەی ئیتلاعاتی ئەوشارەوە قول بەست کراوە.
لە مەودای دوو حەوتوی رابردودا شەڕو پێکدادانی نێوان یەکێک لە حیزبە کوردیەکان و هێزەکانی سنوور پارێزی و سپای پاسداران لە ناوچە سنووریەکانی چاڵدۆران، کەشی ئەمنیی لەو ناوچانەدا بەڕێوە دەڕوات و لانی کەم شەش شارۆمەندی کورد لە ماکو و چالدران گیراون.
شەمە ۲۰ خەزەڵوەر مەحمود ساڵحی چالاکی کرێکاری لە نەخۆشخانەوە رەوانەی بەندیخانەی ناوەندی شاری سەقز کرا. ۱۲ خەزەڵوەر دوابەدوای خراپ بونی باری تەندروستی ئەم بەندکراوە سیاسییە کوردە ناوبراویان رەوانەی نەخۆشخانەی خومەینی شاری سەقز کرد.
ڕابردوودا دوو لاوی کورد بە ناوەکانی «ئەمیر ئەرژەنگی٢١ساڵان کۆری مۆختار وباست ئەفشار١٩ساڵان کۆری ڕەزا» خەڵکی ئاوایی «نێ» سەر بە مەریوانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بە تۆمەتی پەیوەندی لە گەل پارتە کوردیەکان و .. سزای زیندانیان بەسەر دا سەپا.
«سەلاحەدین ڕەنجبەر» بەڕێوەبەری کەناڵێکی تێلگرامی «ورمێ دەنگ» لەلایەن هێزە ئێتلاعاتییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە لەشاری ورمێ لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەسبەسەر وگوازرایەوە بۆ شوێنێکی نادیار.
۶ زیندانی ئاینزای سوننە لەزیندانی دیزەڵ ئاوای کرماشان کەماوەیەک پێشتر دوابەدوای گواستنەوەیان بۆ بەندی نەخۆشخانی چڵک ۆکێم (عفونی) دەستیاندابوویە مانگرتن لەخواردن سەرلەنوێ لەلایەن بەرپرسانی زیندانەوە هەڕەشەی هەمان هەڵسووکەوتی پێشوویان لێکرایەوە.
محەممەد نەزەری و دوو زیندانی سیاسی دیکە بە ناوەکانی “عومەر فەقێ پوور و خالید فەرەیدوونی” لەزیندانی ڕەجایی شاری کەرەج بۆ زیندانی ناوەندی ورمێ ڕاگوازان. ئەم ۳زیندانییە سیاسییە کە لەبەندی (فوق امنیتی) زیندانی ڕەجایی شاردابوون.
پێنج شەمە ۲۵ی خەزەڵوەری ۱۳۹۶ هەتاوی ،هێزە ئەمنییەکان کۆماری ئسلامی ئێران چالاکێک مەدەنی خەڵکی شاری سنە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە ناونیشانی “شهرام فرهادی” کە سەرقاڵی کۆ کردنەوەی یارمەتی بۆخەڵکی خەسار پێگەیوی کرماشان بوو، دەستبەسەر کرد.
دووچالاکی مەدەنی و ڕۆژنامەوانی کوردی خەڵکی ســنە لەلایەن پولیسی تورکیاوە لەشاری ئەستەمۆڵ دەسبەسەرکران. پۆلیسی تورکیا هۆکاری دەسبەسەری ئەم دوو خوشکە ڕۆژنامەوانە (ماریا وشیوا قەڵوەزی) پەیوەست بە داوای حکوومەتی کۆماری ئیسلامی ئێران لەسەر دیپۆڕت کردنەوەیان ناو دەبات.
مەودای ٨۰ رۆژ بەسەر دەست بەسەر کردنی شارۆمەندی کورد «موحەممەد روبینا» لەلایەن ئیدارەی ئیتلاعاتی ئێرانەوە لەشاری مەریوان تێدەپەڕێت و هیچ چەشنە زانیارییەک لە سەر چارەنوسی ئەم شارۆمەندە کورە لە بەردەستدا نییە.
چالاکانی مەدەنی لەژێر هەرەشە و گوشاری هێزە ئەمنیەتییەکانی کۆماری ئیسلامی بەردەوامن لە ناردنی هاوکاری بۆ ناوچە بومەلەرزە لێدراوەکان.
دادگای شۆڕشی کۆماری ئیسلامی ئێران لە شاری سنە لەهەمبەر ئازادی کاتی چالاکێکی کرێکاری خوازیاری دانانی ۲۰۰ ملیۆن بارمتە بووە. «فوئاد زەندی» چالاکی کرێکاری دانیشتوی شاری سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان ۷ی رەزبەری ئەمساڵ دەستبەسەر کراوە.
محەممەد نەزەری کەوتە بەر پەلامار ولێدانی ئەفسەری چاوەدێری(افسرنگهبان).
کەماڵ شەریفی زیندانی سیایی کورد بەهۆی نەخۆشی لەدۆخێکی ناجێگێری جەستەیدایە وئەگەر بڕینەوەی پێی لەئارادایە.
ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە شاری سەردەشتی رۆژهەلاتی کوردستان سێ گەنجی بەناوەکانی «ئیدریس مەحمودی، ڕەحمان مەدەنی و جوانرۆ قادری» دەستبەسەر کردوە، تا کاتی بڵاو کردنەوەی ئەم هەواڵە، هۆکاری دەستبەسەر کرانی ئەو گەنجە کوردانە نەزانراوە
ئیدارەی ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامی ئێران شاڕۆمەندێکی کورد بەناوی “بەهرام ئەحمەدی” دانیشتوی شاری سنەی رۆژهەڵاتی کوردستان بانگهێشتی ئە ئیدارەیە دەکات.
موحەمەدی نەزەری بەندکراوی سیاسی کورد لە رۆژی هەینی بڕواری ۳ی سەرماوەزی ۱۳۹۶ی هەتاوی بۆ جارە دووهەم لە ئەمساڵدا دژ بە کەمتەرخەمی بەر پرسانی دادوەری و حکومەتی کۆماری ئیسلامی لە هەمبەر بەڕێوە نەبردنی داواکاریەکانی دەستی دایە مانگرتن.
لە حەوتوی ڕابردوودا هێزە لیباس شەخسیەکانی ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامی لە شاری سنە له رۆژهەڵاتی کوردستان دەستیان کردوە بە قۆڵبەست کردن و ڕاوەدوونان و بانگهێشت کردنی هاووڵاتییانی شاری سنە .
لە بەندیخانەی ناوەندی شاری سەقز لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دوو بەندکراو بە ناوەکانی (ع-ئی) و (ب-؟) تووشی نەخۆشی سیل بوون و ماوەی پتر لە مانگێکە کە لە ژووری جیاوازدا ڕادەگیرێن.
هەواڵنێرێکی کوردی دانیشتوی کرماشان و لانی کەم سێ شارۆمەند لە شاری سەردەشتی رۆژهەڵاتی کوردستان لە لایەن هێزە ئەمنیەکانی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە دەست بەسەر کراون.
ڕامین حسێن پەنایی ، زیندانی سیاسی کورد کەسەرەتای پووشپەڕی ئەمساڵ لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەسبەسەرکراوە لەم ڕۆژانە لە وەزارەتی ئیتلاعاتەوە ڕادەستی سپای پاسداران کراوە ودۆسیەکەی نێردراوەتەوە بۆلقی یەکی دادگای شۆڕش.
کۆلبەر و کرێکاران
شەممە۹ی خەزەڵوەر کرێکارێک بەناوی “رەزا مورادی”بە هۆی نەبونی کەرەستەی بەرگری وستاندارد لە داربەست(ئەسکەلە) دەکەوێتە خوارەوەو بریندار دەبێت، ناوبراو پاشگەیاندنی بۆ نەخۆشخانەی “کەوسەر”ی شاری سنە پاش چەندد کاتژمێر گیانی لەدەست دەدات.
کۆڵبەرێکی کورد بە ناوی ڕەسوڵ یوسفی ۱۳ ساڵان دانیشتوی شاری خۆی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ژێر ئەشکنجەی هێزە سەربازییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران گیانی لە دەستدەدات.
دووشەممە ۱٥ خەزەڵوەر کۆڵبەرێکی سەردەشتی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ناوچە سنووریەکانی سەردەشت بە هۆی داکەوتن لە شاخەوە بە گرانی بریندار بوو .
نەبوونی خزمەتگوزاری و کەرتی تایبەت وزۆر بونی رێژەی بێکاری لە بیجاڕ.
پێنەدانی پاشەکەوتی مووچەی پترلە ۵ مانگی کرێکاران و ئەندازیاران نەخۆشخانەی نوێی سەقز.
کرێکارانی شارەوانی شاری کامێران سەر بە پارێزگای سنە ماوەی چوار مانگە موچەیان وەرنەگرتوە.
گیان لە دەست دانی ۱۵ کرێکار لە پارێزگای کرماشان لە شەش مانگی سەرەتایی ئەمساڵدا.
دووشەممە ۲۲ی خەزەڵوەری ۱۳۹۶ی هەتاوی کاسبکارێکی کورد بەناونیشانی”نەژاد محەممەدی” لەنەخۆشخانەیەک لەشاری سنە کەنێزیک بە۳مانگ پێشتر لەلایەن هێزە ئینتزامییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران بەتەقەی ڕاستەوخۆ بریندار کرابوو گیانی خۆی لەدەست دا.
کوژران و بریندار بونی سێ کۆڵبەری کورد لە پیرانشار
سێشەممە ۱ی سەرماوەزی۱۳۹۶ی هەتاوی بەهۆی تەقینەوەی مین کۆڵبەرێکی دیکەی کورد بەناونیشانی”شێرکۆ” لەناوچەی “کانی زەردە”ی سەربە شاری سەردەشت لەڕۆژهەڵاتی کوردستان پایەکی لەدەستدا.
لەکۆتایی مانگی خاکەلێوەوە تاکۆتایی خەزەڵوەری ئەمساڵ ۴۳۳ جار کۆڵبەرانی کورد لەلایەن هێزی چەکدار و قەزایی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە لەڕێگەی جۆراوجۆرەوە، گیانیان لەدەست داوە یان بریندار، کەمئەندام ،دەسبەسەر، غەرامە، حوکمی گیران وسوکایەتیان پێ کراوە.
۳۰ی خەزەڵوەری ۱۳۹۶ی هەتاوی کۆڵبەرێکی کورد بەناونیشانی”سمایل جەباری” تەمەن ۱۹ساڵ تەمەن لەناوچەی سنووری سەڵماس بەهۆی ڕاوەدونانی لەلایەن هێزە سنوورییەکانەوە لە هەڵدێرێک دەکەوێتە خوارو سەری بەگرانی بریندار دەبێت.
بەهۆی وەرگەڕانی ماشێنێکی ئیستەیشێن لەڕێگەی بانە ــ ئارمردە، کۆڵبەرێکی خەڵکی شاری بانە گیانی لەدەستدا. بەگوێرەی هەواڵەکە، کە تۆڕی هەواڵگریموکریان بڵاوی کردۆتە ماشێنە وەرگەڕاوەکە هەڵگری ۷ کۆڵبەری خەڵکی شاری بانە بریندار دەبن، یەکێکیان گیانی لەدەستدەدات.
کرێکارێکی خەڵکی جوانڕۆ لەڕۆژهەڵاتی کوردستان بەناونیشانی “مەجید مەولایی” کوڕی ڕۆستەم لەکاتی جێبەجێ کردنی هەوڵی ڕۆژانەی کاری خۆیدا بەهۆی تەقینەوەی بتڵی گاز گیانی لەدەست دا.
پێنج شەممە ۹ی سەرماوازی ۲۷۱۷ی کوردی تەرمی کۆڵبەرێکی کورد بە ناوی”هیوا مستەوفی” لە ڕێگای “کێلە شین” لە ناوچەی گوندی میر ئاوای شاری شنۆ لە لایەن خەڵکەوە دۆزرایەوە.
بەهۆی کەوتنە نێو بۆسەی هێزەسنوورییەکانی ئێرانەوە ،کەلەودا کۆمەڵێک کۆڵبەر هێرش وتەقەیان لێکراوە ،کۆڵبەرێک بە ناونیشانی حەسەن مورادی خەڵکی پیرانشار گیانی لە دەست داوە هەروەها دو کۆڵبەری دیکە بە ناوەکانی ڕەحمان مەحموود نەژاد و سمکۆ ئەحمەدی بریندار بوون.
تەقینەوەی مین
لە ۶ مانگی دەسپێکی ئەمساڵدا، ۲٤هاوڵاتی کورد وکارمەندانی خاوێن کەرەوەی گۆڕەپانی مین بەهۆی ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ مین بریندار یان تووشی شەپۆلی مین هاتوون وهاوڵاتییەکی کوردیش گیانی لەدەست داوە.
تەقیەوەی مین لە رۆژهەڵاتی کوردستان جارێکی تر کارەسات دەخولقێنێت. لە کارەساتی تەقینەوەی مین لە ناوچەی “کانی خودا”ی سەربە شاری پیرانشار، کۆڵبەرێکی کورد بە ناوی “لوقمان واحدی ” بە توندی بریندار بوو.
ژنان، خۆکوژی و کوشتن
توندوتیژی و دەست درێژی بۆ سهر ۱۵ میلیۆن ژن لە جیھاندا.
۱٦ی خەزەڵوەر لاشەی پیاوێکی ٥۰ ساڵان لە کاتێکدا لە شەقامی ۲۰ مەتری بۆکان دۆزرایەوە کە بە هۆی هەڵواسینەوە گیانی لە دەستدابوو . شەوی ڕابردوو هەر لەو شارەدا بە شێوەیەکی گۆماناوی جەستەی ژنێکی ۲۷ ساڵان لە شارۆچکە فەرهنگیان لە بۆکان دۆزرایەوە.
چوارشەممە، کوڕێکی مێرمنداڵی تەمەن ۱۵ساڵ لەشاری “ئاشخانە”ی سەر بە خۆراسانی(شمالی) پەتی بەخۆی هەڵخست وکۆتایی بەژیانی خۆی هێنا.
هەینی ۱۹ی خهزهڵوهر، لە یەکێک لە گوندەکانی سەربە شاری دێهڵۆڕان کچێکی تازە پێگەیشتو بەدەستی یەکێک لە ئەندامانی بنەماڵەکەی ئەکوژرێت.
کچێکی تەمەن ۱۹ ساڵان لە شاری بانه لە رۆژھەڵاتی کوردستان به ناوی “شەبنەم خدری” به هۆی نەداری و نەبوونی بژێوی ژیان دەستی داوەتە خۆکوژی و گیانی لەدەست داوە.
ڕۆژی سێشەممە ۲۳ی خەزەڵوەری ئەمساڵ ،کچێکی سێزدە ساڵانبە ناوی”تانیا ابراهیمی “ لەڕێی خۆهەڵواسینەوە، لە شاری سەردەشت دەستی داوەتە خۆکوژی و کۆتایی بە ژیانی خۆی هێناوە.
۱۹ی نوامبەری ۲۰۱۷ی زایینی لە شاری لینکلۆن لە وڵاتی بەریتانیا لاوێکی کورد بەناوی “هەرێم”خەڵکی شاری هەولێری سەر بە باشوری کوردستان لە بەندیخانەی شاری لینکلۆن دەست دەداتە خۆکوشتن و کۆتایی بە ژیانی خۆی دێنێت.
دووشەممە ۲۹ی خەزەڵوەری ساڵی۱۳۹۶ی هەتاوی پیاوێک بەتەقەی فیشەک هاوژینەکەی خۆی کوشت.
کچێکی تەمەن چوار ساڵان لە شاری کەرکوک لەلایەن باوکیەوە کوژرا بەپێی لێکۆڵینەوە پزیشکییەکان، کچێکی چوار ساڵان لە سنووری ناحیەی رێدار (شوان) بەهۆی ئەشکەنجەدانی لەلایەن باوکییەوە گیانی لەدەستداوە.
لە شاری دێولانی سەربە پارێزگای سنە ژنێکی تەمەن بیست و یەک ساڵان بە بەناوی «ئەمیرەجەهانگیری» بە هەڵواسینی خۆی کۆتایی بە ژیانی خۆی هێنا.
خوێندکارێکی کوردی زانکۆی تەکنیکی(فنی)شاری سنە بەناونیشانی “سەعید خالدیان” لەتونێلی سەڵوات ئاو بەڕژاندنی بەنزین بەجەستەی خۆیدا ئاگری لەخۆی بەردا وکۆتایی بەژیانی هێنا.
خۆکوژی کچێکی ۱۶ ساڵ تەمەن لە ورمێ.
بێکاری
ڕێژەی زۆری تەکسییەکان لەشاری سنە بەهۆی هەڵکشانی قەوارەی بێکاری.
بێکاری ۳۵ لەسەتی وپلەی سێی نەبوونی ئیش وکار لەئێران بووە بەبەشی گەنجانی پارێزگای ســــنە.
پێنەدانی مووچهی ۳مانگ پاشەکەوتی کرێکارانی شارەوانی ســــــنە.
رێژەی هەژاری لە رۆژھەڵاتی کوردستان و ئێران لە هەڵکشان دایە/۱۲ میلیۆن کەس لە هەژاری دا دەژین
دەرکردنی سەدان کرێکاری کارخانەی دەستەوانەی حەریری ورمێ لەسەرکار
شارەواری مەریوان زیاتر لە ١٥٠ کرێکاری گرێبەستی خۆی لەسەر کارەکانی دەر کرد.
مندالان
۱۲۰ هەزار منداڵی خوار ۶ ساڵ تەمەن تووشی بهد خۆراکی(سوء تغذیە)ن لەئێران وڕۆژهەڵاتی کوردستان.
چوار شەممە ۱۶ی خەزەڵوەر سێ کۆرپەلەی ساوا کە سیانە دەبن لە کۆڵانەکانی شاری بۆکان دەدۆزێنەوە و دەیانگەیەننە نەخۆشخانەی ئەو شارە.
بەرپرسی گشتی کۆمیتەی فریاکەوتن (کمیتە امداد)ی پارێزگای ورمێ لەڕۆژهەڵاتی کوردستان دەری بڕیووە نێزیک بە ۷۰۰ منداڵ کە تەمەنیان خوار ۵ ساڵە لەناوچە بێبەرییە سنوورییەکان تووشی گەندە خۆری (سوء تغذیە)ن.
گردبوونە و نارەزایەتی شارومەندان
۱۴ی خەزەڵوەری ۱۳۹۶ی هەتاوی، کۆمەڵێک لەکرێکارانی سنووری باشماخی مەریوان دەستیان دایە گردبوونەوەی ناڕەزایی دەربڕین.
کۆمەڵێک لە مامۆستایانی قوتابخانەکان،کرێکاران وخەڵک،لەبەیانییەیەکدا لەناڕەزایەتی دژبە دەسبەسەری مەحموودی ساڵحی چالاکی کرێکاری کە هەنووکە نەخۆشە وپێویستی بەچاوەدێری خێرای پزیشکی هەیە،خوازیاری ئازادی ناوبراو بوون.
گردبوونەوەی کرێکاران وفەرمانبەرانی شارەوانی سەوڵاوا بەهۆی وەرنەگرتنی ۷مانگ مووچەی پاشەکەوت ودوو ساڵ نیوو زێدەکاری.
مووچەی فەرمانبەران وکرێکارانی شارەوانی ســـنە بۆچەندد مانگێکە نەدراوە کەتەنانەت لەهەندێ لە ئۆرگانەکانی شارەوانی پاشەکەوتی حەقدەس گەیشتووە بە ۷مانگیش. گرووپێک لە ستافی شارەوانی پێیان ڕاگەیاندووین کە؛ مووچەکەیان بۆدوو مانگە دواکەوتووە.
شەممە ۲۰ی خەزەڵوەری ۱۳۹٦، کۆمەڵێک لە کرێکاران شارەوانی بەشی دووی قۆشاچای میاندواو کۆبوونەوەی ناڕەزاییان لە بەرابەری فەرمانداری ورمێ ڕێخست.
گربوونەوەی ناڕەزایەتی خەڵکی بوومەلەرزە دیتوو لەبەردەم قایمقامیەتی سەرپێڵ زەهاو
بێ بڕوایی دانیشتوانی رۆژهەڵاتی کوردستان سەبارەت بە دابەش کردنی یارمەتیەکان بۆ سەر لێقەوماوانی بومەلەرزە لە لایەن رێکخراوە و هێزەکانی حکومەتی ئێرانەوە.
ژینگە
سیاسەتی زەوی سووتاو/ زۆرترین ڕێژەی ئاگرکەوتەوە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.
خزمەتگوزادری و نادادپەروەری
دیاردەی زبڵگە گەڕی لە زۆربەی شارەکان و ناوچەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان رۆژ لە دوای رۆژ روژ پەرە دەسێنێت و حکومەت و بەرپرسانی هیچ چەشنە رێگا چارەیەکی ئەوتۆیان بۆ بنە بڕ کردنی ئەم دیاردەیە لە بەرچاو نییە.
ئازاری جەستەیی خویندکارێک لە شاری بجنوورد بوبە هۆی بوراندنەوەی خوێندکارەکە و پاشان بە مەبەستی چارەسەری بۆ نەخۆشخانە دەگواسترێتەوە.
داگیرکردنی زەویە گشتیەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە لایەن سپای پاسداران و ناودنگەلی دیکەی سەربازی کۆماری ئیسلامی ئێران.
ەکشەممە ۱٤ی خەزەڵوەر، هێزە چەکدارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێرا لەەیوان هەڵیان کوتایە سەر ماڵی هاوڵاتیان ودەستیان دایە کۆکردنەوەی دیش وئانتێنی سەتەلایتەکان.
خامنەیی رێبهری کۆماری ئیسلامی ئێران لە لایەن سکرتێری گشتی کۆنفدراسیۆنی نێونەتەوەیی پێکهاتەکانی کرێکاری بەرەو روی رەخنە بوەوە.
بێ بەش بونی هاوڵاتییان لە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان لە شارەکانی رۆژهەڵات.
قەدەغەکردنی ناوی کوردی لەسەر یەکەیەکی پیشەیی.
کەمی دەرمان و پێداویستی پزیشکی لە شوێنە بۆمەلەرزەلێدراوەکان.
رێژەی قوربانیان و خەسارەکانی بومەلەرزەكەی کرماشان رووی لە زیاد بوونه.
دابین نەکردنی یارمەتیە سەرەتاییەکان بۆ گوندکانی ناوەندی بوومەلەرزە لێدراو لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە.
ئێران جیاوازی دەخاتە نێوان لێقەوماوانی بومەلەرزە و هاوکاری لێقەومانی یارسان ناکات.
۸۰۰ئامبوڵانس بۆ زیارەتچوانی چلە(اربعین) و۱۰۰ئامبۆڵانسیش بۆ ناوچە بوومەلەرزە لێدراوەکان.
ئێران پێش بە یارمەتیە نێودەوڵەتیەکان دەگرێت بۆ لێقەوماوانی بومەلەرزەی کرماشان.
مۆڵەتی ناشتنی ۳۰۰هەزار تمەنی پزیشکی یاسایی بۆ گیان بەخت کردوانی بوومەلەرزەی کرماشان.
لەشاری سەلاسی باوەجانی ژنێکی تەمەن ۶۰ ساڵ لەبوومەلەرزە لێدراوانی ئەم شارە بەهۆی هەڵمژینی گازی مۆنۆکسیدی کەربۆن لەنێو خێوەت تووشی خەفەبوون بەگاز بوو وگیانی لەدەست دا.
کۆماری ئیسلامی لە پشودا بەسەر دەبات/ بارودۆخی ناوچە بوومەلەرزە لێ دراوەکان قەیراناوی و نالەبارە
پاش تێپەڕینی نزیک بە دە رۆژ گرفتەکانی لێقەوماوانی بومەلەرزەکە چارەسەر نەکراون
ئاوی شاری “گێڵانغەرب” لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان بۆ خواردنەوە نابێت
برینداربوونی ۵دەسفرۆش لەهۆی هەڵمەتی دەست وپێوەندییەکانی شارەوانی شاری سنە
کردنەوەی قوتابخانەکانی کرماشان ، هاوکات پڕوپاگەندەی ئایدۆلۆژیکی – سەربازی کۆماری ئیسلامی ئێران
دوایی تێپەر بوونی زیاتر لە 40ساڵ لە هاتنە سەرکاری کۆماری ئیسلامی ئێران خزمەت گۆزارییە سەرەکییەکانی ئاو ئاوەرۆ و رێگاوبان و قوتابخانە بووەتە هیواێکی بەدینەهاتوو. خەلکی شارو شارۆچکەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان ئیستاکەش لە دۆخێکی نالەباردا ژیان دەکەن و کەمترین خزمەتگوزاری بۆ رۆژھەڵاتی کوردستان ئەنجام دراوە.
حکومەتی ئێران: ئەو لێقەوماوانەی کابینەیان پێدراوە هاوکاریان ناکرێت بۆ چاککردنەوەی خانووەکانیان.
باکوری کوردستان
پۆلیسی تورکیا لە چەند شارێکی تورکیا و باکوری کوردستان هەڵیکوتایە سەر ماڵان و دەیان ئەندامی هەدەپە و دەبەپەیان دەستگیر کرد.
دادوەری دادگایەکی تورکیا سزای ١٠ ساڵ زیندانی بە سەر سەلما ئیرماک، پەرلەمانتاری پارتی دیموکراتی گەلانی شاری جولەمێرگدا سەپاند.
پۆلیسی تورکیا لە ئامەد باکووری کوردستان هەڵیانکوتایە سەر بەڕێوەبەری پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان و خۆی و دایکی و براکەیان دەستگیرکرد.
پۆلیسی تورکیا لە بەردەوامی گرتنی چالاکانی سیاسی و مەدەنی، ئوزتورک تورکدۆغان هاوسەرۆکی کۆمەڵەی مافی مرۆڤی تورکیەیان لە شاری ئانکارای پایتەختی تورکیا قۆڵ بەست کرد و بۆ جێگایێکی نادیار گوازراوەتەوە.
پۆلیسی تورکیا لە شارەکانی ئەدەنە، ئستەنبول، ئامەد، سەمسور، بورسا و ئیلەح، هەڵیکوتایە سەر ماڵان و چەندین کەسیان دەستگیرکرد.
٢٥٠ پارێزەر لە تورکیا جارێکی دیکە بە مەبەستی چاوپێکەوتن لە گەل عەبدوڵا ئوجالان رێبەری بەندکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان لە دورگەی ئیمڕاڵی سبەینێ سەردانی دادگای کۆماری بۆرسا لە تورکیا بکەن و داواکارییەک بۆ بینینی ئۆجالان ئاراستەی دادگا دەکەن.
سەرەڕای ئەو کێشەو گرفتانەی کەبەهۆی بوولەرزەی گرانەوە لەکرماشان هاتونەتە ئاراوەگرفت وهەڕەشەی گیانی بەهۆی ئاگر وپڕوکان بەگاز وبابەتگەلێکی لەوچەشنە هێشتا داوێنی خەڵک خەسارێگەیشتوووزامداری کرماشانی بەرنەداوە.
زیندانیانی سیاسی کورد لە باکووری کوردستان و تورکیا هاوکاریان بۆ لێقەوماوانی بوومەلەرزکە کۆکردەوە
کەمال ئۆزەلمالی، ماوەی ٣٠ ساڵە لە زیندانەکانی تورکیادایە، بەهۆی نەخۆشیی عەسەبیی ‘ڤەرنیکە کۆرساکۆڤ’-ەوە ئازاردەچێژێت، بەڵام لەلایەن زیندانەوە هیچ هەوڵێک نادرێت بۆ چارەسەرکردن یان کۆنتڕۆڵی نەخۆشییەکەی.
هێزەکانی پۆلیسی تورکیا هەڵیانکوتایە سەر ماڵی هاوڵاتیان لە شاری وان-ی باکوری کوردستان و ١٥ هاوڵاتیان دەستگیرکرد، کە ئەندامی پارتی دیموکراتی گەلان و پارتی هەرێمە دیموکراتییەکانن.
لە پێنج شارۆچکەی سەر بە پارێزگای مێردینی باکوری کوردستان، ١٤ هاوڵاتی لە لایەن حکومەتی تورکیاوە دەستگیرکران.
به پێی زانیاریەکانی کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان لە ٤٢ گوندی سەربە شارۆچکەکانی فارقین ، هەزرۆ، کاراز، پاسوور و لیجەی سەربە شاری گەورەی ئامەد لە باکووری کوردستان قەدەغەی هاتووچۆ ڕاگەیەندرا.
باشوری کوردستان
تورکیا ھێرشی کردە سەر بادینان و بە رێگای فروکەی شەرکەر بۆردوومانی دەکات.
بە هۆی مەترسی گیانی رۆژنامەنووسانی کەرکووک لەو شارە کۆچ دەکەن.
تەقینەوەیەک لە دوزخورماتوو ڕوویدا/ ٢١ کەس کوژران و ٩٠ی دیکەش برینداربوون
ئیتر
هاوکاری و هێرشی ئێران و تورکیا بۆسەر هێزەکانی کوردییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان.
۱٦خەزەڵوەر پۆلیسی سۆید هێرشی کردە سەر ناوەندی ئارین تیڤی لەو وڵاتەدا و کارمەندانی ئارین تیڤی لە ژورێکدا دەسبەسەر کردوە.
پشکنینی موبایلی شارۆمەندانی کورد لە لایەن هێزە ئەمنیەکانی کۆماری ئیسلامیەوە
بە هۆی پێشێلکاری مافی مرۆڤ، نەتەوە یەکگرتوەکان دژی کۆماری ئیسلامی ئێران بڕیارنامەیەک پەسەند دەکات
پۆلیسی ئەڵمانیا هێرشی کردە سەر چالاکوانانی کورد لە کاتێکدا بۆ پێشوازیکردنی پاسی کتێبخانەی کتێبەکانی عەبدوڵا ئۆجالان گرد ببوونەوە.
لە دوایدا کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان، داوا لە خەڵکی ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەکات، هەوڵ بدەن بۆ وەرگرتنی مافی ڕەوای خۆیان و هەر جۆرە پێ شێلکاریەک کە لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێران لە مەڕ ئەوان دەکرێت، دەنگی خۆیان بە خەڵکانی جیهان بگەیەنن.
کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان
Webb: www.kmmk.info
E Mail: info@kmmk.info
Facebook: https://www.facebook.com/kmmkurdistan
Twitter: https://twitter.com/KmmKurdistan
Telegram: https://t.me/kmmkkurdistan
Instagram: https://www.instagram.com/kmmkurdistan
Instagram: https://www.instagram.com/kmmkurdistan