سالهای زندگی یک کارگر و مبارزه برای رهایی طبقه کارگر
بخش 6 در رابطه با شغل نانوایی
قسمت دوم
در قسمت قبل در رابطه با محیط نانوایی از تولید نان تا مصرف آن و همچنین شرایط محیط کار در نانوایی نوشتم در این بخش و در قسمت دوم در رابطه با وضعیت و شرایط کارگران و قانون کار در شغل نانوایی توضیح خواهم داد
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﯾﮑﯽ از زﺣﻣﺗﮑش ﺗرﯾن ﺑﺧش طبقه ﮐﺎرﮔر اﯾران ھﺳﺗﻧد که در ﺷراﯾط ﻧﺎﮔوار و طﺎﻓت ﻓرﺳﺎی ﺳﺎﻋﺎت ھﺎی طوﻻﻧﯽ ﺳرپا و در ﺣرارت ﺑﺳﯾﺎر ﺑﺎﻻ ﻣﺷﻐول به ﮐﺎر ھﺳﺗﻧد ﮐﺎر ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺟز ﮐﺎرھﺎی ﺳﺧت و زﯾﺎن آور ﻣﺣﺳوب ﻣﯾﺷود ﮐﺎرﮔران ﻣﺟﺑورﻧد در ﮐﻧﺎر ﺗﻧور ھرﮔونه ﺳﺧﺗﯽ و ﻣﺷﻘﺗﯽ را ﺗﺣﻣل ﮐﻧﻧد ﺗﻧوری که ﺟﺳﻣﺷﺎن را به ﺷﮑل تدریجی در دﻣﺎی ﮔرم و ﭘر ﺣرارت آرام آرام ﻣﯾﺳوزاﻧد
ﻣﺗﺎﺳﻔﺎنه اﮐﺛرﯾت ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ از ﻣزاﯾﺎی ﺣﻘوﻗﯽ و ﻗﺎﻧوﻧﯽ ﻣﺣروم ھﺳﺗﻧد آﻧﮭﺎ روز ﺗﻌطﯾل ﺑﺎ اﺳﺗﻔﺎده از ﻣزد ﻧدارﻧد و از ﻣرﺧﺻﯽ و ﻋﯾدی و ﭘﺎداش ھم ھﯾﭻ ﺧﺑری ﻧﯾﺳت از همه ﻣﮭﻣﺗر از ﻣزاﯾﺎﯾﯽ بیمه ای و ﺧدﻣﺎت درﻣﺎﻧﯽ و ﺑﺎزﻧﺷﺗﮕﯽ ﺑطور ﮐﻠﯽ ﻣﺣروم ھﺳﺗﻧد
اغلب ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﺧود ﯾﺎ اﻋﺿﺎی ﺧﺎﻧواده ﺧود را به ﺟﺎی ﮐﺎرﮔران بیمه ﻣﯾﮑﻧﻧد دولت و بازرسان هم این موضوع را بخوبی میدانند اما بازرسان اداره ﺗﺎﻣﯾن اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ اکثرا رﺷوه ﺧوار ھﺳﺗﻧد و به ﻧﻔﻊ ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﮔزارﺷﺎت ﺧود را ﻣﻧﻌﮑس ﻣﯾﮑﻧﻧد
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺟز آن دسته از ﮐﺎرﮔراﻧﯽ ھﺳﺗﻧد که در ﭘﺷت ﺗﻧور ﭘرﺣرارت و داغ ﻣﯽ ﺳوزﻧد ﻋرق ﻣﯾرﯾزﻧد رﻧﺞ ﻣﯾﺑرﻧد و از هیچگونه امنیت شغلی و معیشتی بر خوردار نیستند اکثراً آنان از ﺗرس اﺧراج و ﻣﺑﺎدا ﮐﺎرﺷﺎن را از دﺳت ﺑدھﻧد در ﺑراﺑر ﺗﻣﺎم ﻣزاﯾا و ﺣﻘوق خود ﺳﮑوت اﺧﺗﯾﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد
در اﻏﻠب ﺷﮭر ھﺎی ایران اﻧﺟﻣن ھﺎی ﺻﻧﻔﯽ ﮐﺎرﮔران به دﻓﺎع از خواست و مطالبات ﮐﺎرﮔران تشکیل شده اﺳت این انجمن‌ها حوزه فعالیتشان از یک شهر به شهر دیگر متفاوت است هر چند این انجمن ها از طریق ارگانهای دولتی به رسمیت شناخته شده‌اند اﻣﺎ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﺣت ﮐﻧﺗرل ﺷدﯾد نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ھﺳﺗﻧد
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ به ﻟﺣﺎظ ﺷﻐﻠﯽ به شاطر ، ﺧﻣﯾرﮔﯾر ، ﭼﺎنهﮔﯾر، واﺑر ،ﻧﺎن درآور و ﻧﺎن ﺟﻣﻊ ﮐن ﺗﻘﺳﯾم ﻣﯾﺷوﻧد که ھر ﮐدام وظﺎﯾﻔﯽ ﺧﺎﺻﯽ را در ﻣﺣل و محیط ﮐﺎر ﺑر ﻋﮭده دارﻧد
در سابق ﻣﻌﻣوﻻ ﻣﺳﺋولیت ﺗﻣﺎم ﮐﺎرھﺎی ﻧﺎﻧواﯾﯽ بر عهده شاطر بود شاطر در نقش ﮐﺎرﻓرﻣﺎ در محیط ﮐﺎر ظﺎھر ﻣﯽ ﺷد ﮔﺎھﺎ اﺧراج و استخدام کارگران هم دست شاطر بود معمولا شاطر ﻓحش و ﻧﺎﺳزا ھﺎی را هم ﺑر ﺳر زﺑﺎن ﻣﯽ آورد و هر چی بد و بیراه بود ﺳر همکاران خود و یا مشتری‌ها ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯾﮑردﻧد ﮔﺎھﺎ شاگردان خود را نیز ﺑﺎ ﺳﯾﺦ ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺷکنجه میکردند ﺧﻼصه ﺷﺎطر ﺳﺧﻧﮕو و جانشین کارفرما در ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑود
اﻣروزه ﺑﺎ ﮔذﺷت زﻣﺎن و با رﺷد ﺷﻌور و آﮔﺎھﯽ ﮐﺎرﮔران اﯾن سنت بطورکلی تغییر کرده است و اﻏﻠب ﺷﺎطر نیز در ﮐﺎرﮔﺎھﮭﺎی ﻧﺎﻧواﯾﯽ به ﻣﺎﻧﻧد دﯾﮕر ﮐﺎرﮔران ﺗﻧﮭﺎ وظیفه ﮐﺎری ﺧود را به اﻧﺟﺎم ﻣﯽ رﺳﺎﻧد
در شغل نانوایی ماشینی باید ﮐﺎرﮔر ﭼانه ﮔﯾر و ﮐﺎرﮔر ﺧﻣﯾر ﮔﯾر ﻣﺟزا از ھﻣدﯾﮕر ﮐﺎر ﮐﻧﻧد ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ﻣوظف اﺳت دو ﮐﺎرﮔر را ﺑرای دو ﮐﺎر ﻣﺗﻔﺎوت ﺑﺎ ﭘرداﺧت ﺣﻘوق و ﻣزاﯾﺎ یکسان اﺳﺗﺧدام ﮐﻧد اما کارفرمایان با حمایت دولت از این کار امتناع میکنند به همین دلیل ﮐﺎرﮔر ﺧﻣﯾرﮔﯾر ناچار است وظیفه چانه ﮔﯾری و ﺧﻣﯾر ﮔﯾری را ھﻣزﻣﺎن با هم انجام دهد در صورتیکه از ﺣﻘوق و ﻣزاﯾﺎی ﯾﮏ ﮐﺎرﮔر ﺑرﺧوردار اﺳت
اکثر ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن چند هفته یکبار ﮐﺎر ﮔران را بدون دستمزد به ﻧظﺎﻓت ﻋﻣوﻣﯽ ﻣﺣﯾط ﻧﺎﻧواﯾﯽ در روزھﺎی ﺗﻌطﯾل ﯾﺎ ﺑﻌد از ﮐﺎر وادار ﻣﯾﮑﻧﻧد در صورتیکه ﻧطﺎﻓت ﻋﻣوﻣﯽ ﻣﺣﯾط ﮐﺎر مانند شستن سقف، دیوار و کف ساختمان ﺟز ﮐﺎر و وظیفه ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﻧﯾﺳت و ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ﻣوظف اﺳت ﺑرای نظافت عمومی ﭘرداﺧت ﻣزد ﯾﮏ روز ﮐﺎری ﺑرای کارگران در ﻧظر ﺑﮕﯾرد ﺣﺗﯽ اﮔر ﻧظﺎﻓت کارگاه ﻧﯾم ﺳﺎﻋت ھم طول ﺑﮑﺷد
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﺎ اﯾﺳﺗﺎدن ھﺎی ﻣداوم و ﺳﺎﻋﺎت ھﺎی طوﻻﻧﯽ در ﺣﯾن ﮐﺎر و ﺣﻣل و ﺟﺎﺑﺟﺎی کیسه ھﺎی ﺳﻧﮕﯾن آرد ﺑﺎ ﮐول و ﯾﺎ دﺳت و ھﻣﭼﻧﯾن ﺗﺣﻣل ﺣرارات ﺑﯾش از ﺣد تنور به وﯾژه در ﮔرﻣﺎﯾﯽ ﺗﺎﺑﺳﺗﺎن و ﺗﻣﺎس ﻣﺳﺗﻘﯾم ﺑﺎ ﮔرد و ﻏﺑﺎر آرد و ﮔﺎزھﺎی ﺳﻣﯽ ﺣﺎﺻل از ﻣﺷﻌل ﺗﻧور و … روﺑرو ھﺳﺗﻧد
ﺷﻐل ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﺎ ﺗوجه به ﻧوع ﮐﺎر و ﺣرفه ﺟز ﮐﺎرھﺎی ﺳﺧت و زﯾﺎن آور ﻣﺣﺳوب ﻣﯾﺷود ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺷﮑﻼﺗﯽ ﭼون ﮔرﻣﺎزدﮔﯽ، اﺗﻼف آب ﺑدن، اﻓزاﯾش ﺑﯾش از ﺣد دﻣﺎی ﺑدن و ﺟرﯾﺎن ﺧون، اﺧﺗﻼل در ﺗﻧﮕﯽ ﻧﻔس، ﺳرفه، ﺑﯾﻣﺎری ھﺎی ﻣﮭﻠﮏ ﺗﻧﻔﺳﯽ و رﯾوی، ﺣﺳﺎﺳﯾت ھﺎی ﺗﻧﻔﺳﯽ و ﭘوﺳﺗﯽ، ﻋﻔوﻧت ، ﻋﻣﻠﮑرد ﺗﻧظﯾم ﺣرارت ﺑدن در ﻣﻐز، کلیه ھﺎ و آرﺗروز ﮔردن، ، ھﺎ و ﻧﺎراﺣﺗﯽ ھﺎی ﭼﺷﻣﯽ، ﻧﺎراﺣﺗﯽ ھﺎی دردﻧﺎک و ﻣزﻣن ﻣﻔﺎﺻل و ﻋﺿﻼت ﺑدن، آرﺗروز و دﯾﺳﮏ ﮐﻣر ﺳﺗون ﻓﻘرات و زاﻧو،به دﻟﯾل ﺳﺧت و زﯾﺎن آور ﺑودن ﮐﺎر و وﺿﻊ ﻧﺎﻣﻧﺎﺳب ﺑﮭداﺷت ﻋﻣوﻣﯽ و ﻣﺣﯾط ﮐﺎر رو به رو ھﺳﺗﻧد
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ دارای ﻣﺷﮑﻼت ﻓراواﻧﯽ ھﺳﺗﻧد دوﻟت ﺳرﻣﺎیه داری اﺳﻼﻣﯽ اﯾران و ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﮐوﭼﮑﺗرﯾن اھﻣﯾﺗﯽ به ﮐﺎرﮔران نانوایی نمیدهند اکثرا در ﮐﺎرﮔﺎھﺎی ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھﯾﭻ ﻗﺎﻧوﻧﯽ وﺟود ﻧدارد و ﻗﺎﻧون را ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ﺗﻌﯾﯾن و ﺗﻌرﯾف ﻣﯾﮑﻧﻧد
دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ
در ﻧﺑود ﻗﺎﻧون ﮐﺎر واﻗﻌﯽ دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ به اﺷﮑﺎل ﮔوﻧﺎﮔون ﺗﻌﯾﯾن ﻣﯾﮕردد سالانه درصد خیلی کمی به دستمزد کارگران افزوده میشود گاها دستمزد ثابت میماند و تغییر نمیکند دستمزد کارگران نانوایی یکسان ﻧﯾﺳت بلکه ﻣﺗﻔﺎوت و ﻣﺗﻐﯾﯾر اﺳت و از ﯾﮏ ﻧﺎﻧواﯾﯽ به ﻧﺎﻧواﯾﯽ و یا از یک شهر به شهر دﯾﮕر ﻓرق ﻣﯾﮑﻧد
ھرﭼﻧد ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﯾﺷﺗر از 14 ﺳﺎﻋﺎت ھم ﮐﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد اﻣﺎ دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران ﺑر ﺣﺳب ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر ﺗﻌﯾﯾن ﻧﻣﯾﮕردد
دﺳﺗﻣزد ﻧﯾز در ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھﺎ از ﯾﮏ ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺗﺎ ﻧﺎﻧواﯾﯽ دﯾﮕر ﻣﺗﻐﯾﯾر اﺳت ھﻣﭼﻧﯾن دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔراﻧﯽ که در ﯾﮏ ﻣﺣﯾط ﮐﺎری ھم ﺑﺎ ھﻣدﯾﮕر ﮐﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد ﺑراﺑر ﻧﯾﺳت ﮐﺎرﮔرﺷﺎطر ﺑﯾﺷﺗرﯾن دستمزد را ﻣﯾﮕﯾرد بعد از شاطر ﺧﻣﯾرﮔﯾر دستمزد بیشتری را میگرد واﺑر ﮐﻣﺗر از ﺧﻣﯾرﮔﯾر و ﻧﺎن در آور کمترین دستمزد را دریافت میکنند اﯾن اﻣر ھم ﯾﮑﯽ از ﺗرﻓﻧد های ﺧﺎص ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن و دوﻟت ﺳرﻣﺎیه داری در ﺟﮭت ﻣﻧﺎﻓﻊ ﺧودشان اﺳت
اشکال مختلف تعیین دستمزد در شغل نانوایی
ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد به ﺷﮑل فله ای
ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد ﺑر اﺳﺎس ﻋرف ﮐﺎرگاه
ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد ﺑر اﺳﺎس اﻓزاﯾش ﻧرخ ﻧﺎن
ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد ﺑر اﺳﺎس لنگه ﯾﺎ ﻋدل آرد
ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد ﺑر اﺳﺎس ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزد ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر
دوﻟت ﺳرﻣایه داری اﯾران ﻗﺎﻧوﻧﺎ و ﻋﻣﻼ دﺳت ﮐﺎرﻓرﻣﺎ را ﺑرای اﺳﺗﺛﻣﺎر ﺑﯾﺷﺗر ﮐﺎرﮔر ﺑﺎز ﮔذاشته اﺳت کارفرمایان ھم ﺑﻧﺎ به ﻣﯾل و اراده ﺧود ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر را اﻓزاﯾش و ﺳطﺢ دﺳﺗﻣزد ھﺎ را ﮐﺎھش ﻣﯽ دھﻧد و هر زمان لازم ببینند قیمت تولیدات شان را بالا میبرند ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن در راﺳﺗﺎی ﻣﻧﺎﻓﻊ ﺧود در ﺑﺎزار ارزان ﮐﺎر ، ﮐﺎرﮔران را به ﻧرخ ﺑﺎزاری و به ﮐﻣﺗرﯾن و ارزانترین ﻗﯾﻣت به ﺷﯾوه فله ای استخدام میکنند و اﯾن ﯾﮑﯽ از ﺷﯾوه ھﺎی ﺗﻌﯾﯾن دﺳﺗﻣزد از ﺳوی ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﺑود
در ﺑﯾﺷﺗر ﻣوارد ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن در راستای ﻣﺻﻠﺣت و ﻣﻧﺎﻓﻊ ﺧود ﻣﺳﺋله ﻋرف ﮐﺎرﮔاه را به ﻣﯾﺎن میاورند و روابط و مناسبات ﮐﺎری و حتی دﺳﺗﻣزد را ﺑر ﻣﺑﻧﺎ و اﺳﺎس ﻋرف ﮐﺎرﮔﺎه ﺑرای ﮐﺎرﮔران در ﻧظر ﻣﯾﮕﯾرﻧد
ﻋرف ﮐﺎرﮔاه ھﻣﺎن ﮔرد و ﺧﺎﮐﯽ اﺳت که ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن در اوﻟﯾن ﻣرحله به ﭼﺷم ﮐﺎرﮔران ﻣﯽ ﭘﺎﺷﻧد ﺗﺎ کارگران را از ﻣﺳﺎﺋل و ﻣزاﯾﺎی ﺣﻘوﻗﯽ دور ﻧگه دارﻧد. ﻋرف ﮐﺎرگاه ، دﺳت و ﺑﺎل ﮐﺎرﮔر را از ﻟﺣﺎظ ﻗﺎﻧوﻧﯽ و ﺣﻘوﻗﯽ ﻣﯾﺑﻧدد و ﮐﺎرﮔر را از کلیه ﻣزاﯾﺎی ﺣﻘوﻗﯽ ﻣﺣروم ﻣﯾﮑﻧد ﺑﻧﺎ به ﻋرف ﮐﺎرﮔاه هرﭼﻧد ﺳﺎل یکبار ﯾﮏ درﺻد ﺑﺳﯾﺎر ﻧﺎﭼﯾزی به ﻣﺎﻧﻧد ﺻدقه به دستمزد ﮐﺎرﮔران اضافه ﻣﯾﮕردد که ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﺑرای این امر ﮐﻠﯽ ﻣﻧت ﺳر ﮐﺎرﮔران ﻣﯾﮕذارد
کارﻓرﻣﺎیان زﯾرﮐﺎنه و در راستای منافع خود در ﺑﯾﺷﺗر ﻣوارد دﺳﺗﻣزد ﮐﺎر ﮔران را بر ﻣﺑﻧﺎی اﻓزاﯾش ﻗﯾﻣت و ﻧرخ ﻧﺎن تعیین میکنند و اﯾن ھم ﯾﮏ روش دﯾﮕر در ﺗﻌﯾﯾن ﺣق دﺳﺗﻣزد کارگران نانوایی ﻣﺣﺳوب ﻣﯾﺷد
اﮔر ﻗﯾﻣت ﯾﺎ ﻧرخ ﻧﺎن در ﺳﺎل چندین ﺑﺎر اﻓزاﯾش ﯾﺎﺑد که ﺑﺎ ﺗوجه به ﺗورم و بحران اقصادی ﺣﺗﻣﺎ اﻓزاﯾش ﻣﯽ ﯾﺎﺑد ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن به ﻣﺎﻧﻧد ﻋرف ﮐﺎرﮔﺎه درصد ناچیزی به ﻣﺎﻧﻧد ﺻدقه ﻓﻘط و ﻓﻘط ﯾﮑﺑﺎر در ﺳﺎل به دستمزد کارگران می افزایند ﺗﺎ ﺻدای اﻋﺗراض ﮐﺎرﮔران را به ھر ﺷﯾوه ﻣﻣﮑن خفه کنند البته در ﺑﯾﺷﺗر ﻣوارد ﻧرخ ﻧﺎن ھم اﻓزاﯾش ﯾﺎفته است اما ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن از اﻓزاﯾش این درصد ناچیز هم امتناع میکنند
در ﺳﺎﺑق شوارای آرد ونان،سهمیه آرد را بر حسب لنگه ﯾﺎ ﻋدل برای نانوایی ها در نظر میگرفت کارفرمایان نیز دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران را ﺑر اﺳﺎس لنگه ﯾﺎ ﻋدل آرد ﺗﻌﯾﯾن ﻣﯾﮑردﻧد اﯾن ھم ﯾﮏ روش دﯾﮕر ﺑرا ی ﺗﻌﯾﯾن ﺣق دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران ﺑود
ﻓرﺿﺎ اﮔر ﯾﮏ ﻧﺎﻧواﯾﯽ 5 لنگه آرد سهمیه داﺷت 2 لنگه آنرا به ﻗﯾﻣت ﺑﯾﺷﺗر از ﻧﺎن در ﺑﺎزار ﺳﯾﺎه ﻣﯽ ﻓروﺧت و 3 لنگه را پخت میکرد ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ﺗﻧﮭﺎ ﻣﺑﻠﻎ 3 لنگه آرد را بعنوان دﺳﺗﻣزد برای کارگر در ﻧظر میگرفت در حقیقت کارفرمایان دزد بودند کارﻓرﻣﺎﯾﺎن با حمایت از دولت و همدستی با بازرسان از دو طریق دزدی میکردند اول اینکه آردی که سهمیه ﻣردم ﺑود را ﻣﯾﻔروﺧﺗﻧد دوم اینکه از این طریق بخشی از دﺳﺗﻣزد و حقوق ﮐﺎرﮔران را به ﺟﯾب ﻣﯾزﻧد
ﯾﮑﯽ از راھﮭﺎی ﺗﻌﯾﯾن سطح دﺳﺗﻣزد برای ﮐﺎرﮔران از طریق ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر اﺳت .طﺑق ﻣﺻوبه 15.11.1368 ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر، اﻋﺿﺎی ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر ﻣرﮐب از 9 ﻧﻔر ﻣﯾﺑﺎﺷﻧد ﺟﻠﺳﺎت ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر ﺑﺎ ﺣداﻗل ﺣﺿور 7 ﻧﻔر رﺳﻣﯾت دارد اﻋﺿﺎی ﺗﺷﮑﯾل دھﻧده ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر ﻋﺑﺎرﺗﻧد از 3 ﻧﻔر ﻧﻣﺎﯾﻧده دوﻟت و 3 ﻧﻔر ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮐﺎرﻓرﻣﺎ و 3 ﻧﻔر از ﻧﻣﺎﯾﻧدﮔﺎن ﮐﺎرﮔران که ﺑﺎﯾد به اﻧﺗﺧﺎب ﺷورای اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺎر ﺗﻌﯾین ﮔردﻧد
در اﯾن ﻣﺻوبه اﺻﻼ ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮐﺎرﮔر ﻏﺎﯾب اﺳت و ﺣﺿور ﻧدارد و ﻧﻣﺎﯾﻧدﮔﺎن ﺷورای اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺎر که ﺧود ﺑﺧﺷﯽ از مهره‌های دست نشانده اﯾن رژﯾم ھﺳﺗﻧد بجای نماینده کارگران ﺣﺿوردارﻧد و در واﻗﻊ آنها هم ﻧﻣﺎﯾﻧده دوﻟت ھﺳﺗﻧد پس با این حساب اعضای شورای عالی کار را 6 نفر نماینده دولت و 3 نفر نماینده کارفرمایان تشکیل میدهند
ﻗﺎﻧوﻧﺎ و ﻋﻣﻼ دوﻟت و ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﺳﯾﺎﺳت ضد کارگری ﺧود را ﺑدﯾن ﺷﯾوه ﺑر جامعه و خصوصا ﮐﺎرﮔران ﺗﺣﻣﯾل ﻣﯾﮑﻧﻧد به ﻓرض اینکه اﮔر ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮐﺎرﮔر ھم در ھﻣﯾن اﺻل سه ﺟﺎنبهﮔراﯾﯽ ﺣﺿور داشته ﺑﺎﺷد ﺑﺎز ھم ﮐﺎری ﻧﻣﯾﺷود ﮐرد ﭼون رای دوﻟت به ھﻣدﺳﺗﯽ ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن در اﮐﺛرﯾت اﺳت و رای ﮐﺎرﮔر در اﯾن ﻣﯾﺎن ھﯾﭻ ﻧﻘﺷﯽ ﻧﺧواھد داﺷت اﯾن ھم ﺳﯾﺎﺳﺗﯽ اﺳت که دوﻟت ﺳرﻣﺎیه داری اﯾران اﺗﺧﺎذ ﮐرده اﺳت
ھر ﺳﺎل ﻧﯾز ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر ﯾﻌﻧﯽ دوﻟت و ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن درصد ﻧﺎﭼﯾزی را به ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزد ھﺎ ﻣﯽ اﻓزاﯾند که ﮐﻣﺗر از ﻓﻘر ﻣطﻠق اﺳت آنها ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزد را طوری ﺗﻌﯾﯾن ﮐرده اﻧد که ﻣرگ ﺗدرﯾﺟﯽ ﮐﺎرﮔر و خانواده اش را بطور کلی ﺗﺿﻣﯾن ﻣﯾﮑﻧد. ﺳﯾﺎﺳت دوﻟت ﺳرﻣﺎیه داری اﯾران در راﺳﺗﺎی ﺑﮭره ﮐﺷﯽ و اﺳﺗﺛﻣﺎر ﺑﯾﺷﺗر ﮐﺎرﮔران طوری اﺳت که اﯾن اﻓزاﯾش ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزد را از ﻓﻘر ﻣطﻠق ﺑﺎﻻﺗر ﻧﺧواھد داد
ھرﭼﻧد طرح ﺗﻌﯾﯾن ﺣق دﺳﺗﻣزد از ﺳوی ﺷورای ﻋﺎﻟﯽ ﮐﺎر ﺳﺎﻟﯾﺎنه اﻋﺗراﺿﺎت ﮐﺎرﮔری وﺳﯾﻌﯽ در ﺳطﺢ ﺟﺎمعه به ھﻣراه دارد اﻣﺎ ﺑﺎ اﯾن وجود ھم دﺳﺗﻣزد ﺑﯾﺷﺗر ﮐﺎرﮔران صنف ﻧﺎﻧواﯾﯽ از ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزد ھﺎ ھم ﮐﻣﺗر اﺳت و ﮐﺎرﮔر از ﺗرس اﺧراج و ﺑﯾﮑﺎری ﮐوﭼﮑﺗرﯾن ﻋﮑس اﻟﻌﻣﻠﯽ را ﻧﺳﺑت به اﯾن وﺿﻊ ﻧﺷﺎن نمیدھد و ﺳﮑوت اﺧﺗﯾﺎر ﻣﯾﮑﻧد ﭼون ﻣﯽ داﻧد اﮔر ھم اﻋﺗراض و ﯾﺎ ﺷﮑﺎﯾت ﮐﻧد ﻗطﻌﺎ و ﻣﺷﺧﺻﺎ اداره ﮐﺎر و ارﮔﺎﻧﮭﺎی ﻣرﺑوطه که ﺧود ﺧﺎﻟق ھﻣﯾن ﺗﻌﯾﯾن ﺣداﻗل دﺳﺗﻣزدھﺎ ھﺳﺗﻧد رای را به ﻧﻔﻊ ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن ﺻﺎدر ﻣﯾﻧﻣﺎﯾﻧد
ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر ﻧﺎﻧواﯾﯽ
ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر ﻣﺷﺧﺻﯽ در ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھﺎ وﺟود ﻧدارد دﺳﺗﻣزد ﮐﺎرﮔران ﺑر ﺣﺳب ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر ﺗﻌﯾﯾن ﻧﻣﯾﮕردد ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر در ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھﺎ ﺑرﺣﺳب ﺳرﻋت وﺷدت ﮐﺎر و زﻣﺎن ﻣﺻرف ﭘﺧت ﻣﺣﺎسبه و تعیین ﻣﯾﮕردد
شغل نانوایی جز کارهای سخت و زیان آور محسوب میشود و کارگران نباید بیشتر از 30 ساعت در هفته کار کنند درصورتیکه ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺳﺎﻋﺎت ھﺎی طوﻻﻧﯽ و اﻏﻠب ﺑﯾﺷﺗر از 14 ﺳﺎﻋت در ﺷﺑﺎنه روز به ﻣﺎﻧﻧد ﻣﺎﺷﯾن در شرایط ناگوار و طاقت فرسا ﮐﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد اگر همان 14 ساعت در طول روز را فرض بگیریم ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ در هفته ﺑﯾﺷﺗر از 84 ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد اﯾن شرایط تحمیلی اوج فاجعه و ﺑردگی اﺳت
در سابق و در ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھﺎی ﺳﻧﺗﯽ ﯾﺎ ﺗﻧوری که ﻣﻌﻣوﻻ ﺧﻣﯾر ﺑﺎ دﺳت ﺻورت ﻣﯾﮕرﻓت شرایط به مراتب بدتر بود ﮐﺎرﮔران ﺑﻌد از ﺧﺎﻣوﺷﯽ و ﺧﺎﻣوش ﺷدن ﭼراغ ﻣﻧﺎزل در ﺷب ﻣﻌﻣوﻻ ﺳﺎﻋت یک نصف ﺷب ﺳر ﮐﺎر ﻣﯾرﻓﺗﻧد و ﮐﺎر ھﻣﭼﻧﺎن ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻏروب ادامه داﺷت و ﮐﺎرﮔران ﺻﺑﺣﺎنه و ﻧﮭﺎر را در محل کار ﺻرف ﻣﯾﮑردﻧد ﻣﻌﻣوﻻ ﺑرای اﺳﺗراﺣت ﮐﺎرﮔران یک ﺳﺎﻋت در ﻧظر ﮔرفته ﻣﯾﺷد
ﺑا ﺻﻧﻌﺗﯽ ﺷدن ﻧﺎﻧواﯾﯽها تغیراتی در شکل سنتی به وجود آمد ﮐﺎرﮔران ﺑرای اینکه ﻣﻘدار ﭘﺧت ﻻزم و ﺗﻌﯾﯾن ﺷده را به اتمام ﺑرﺳﺎﻧﻧد مجبور بودند که شدت و سرعت کار را بالا ببرند
در نانوایی ماشینی ﻣﻌﻣوﻻ ﮐﺎرﮔران ﺳﺎﻋﺎت 3 اﻟﯽ 4 صبح ﺳر ﮐﺎر ﺣاضر میشدند و ﮐﺎر ﺑر ﺣﺳب ﭘﺧت ﺗﺎ ﺳﺎﻋت 3 اﻟﯽ 4 ﺑﻌدظﮭر و ﮔﺎھﺎ ﺑﯾﺷﺗر ھم طول ﻣﯾﮑﺷد اﻏﻠب ﮐﺎرﮔران ﺗﻧﮭﺎ ﺻﺑﺣانه را در ﻣﺣل ﮐﺎر ﺻرف ﻣﯾﮑردﻧد همچنین به ﻣﺎﻧﻧد ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺳﻧﺗﯽ ﺑرای زﻣﺎن اﺳﺗراﺣت ﯾﮏ ﺳﺎﻋت در ﻧظر ﮔرفته ﻣﯾﺷد
روز ﺗﻌطﯾل
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ روز ﺗﻌطﯾل ﻗﺎﻧوﻧﯽ و با استفاده از دستمزد را ﻧدارﻧد . در ﮐﺎرﮔﺎھﺎی ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﯾﮏ روز در هفته ﺗﻌطﯾل اﺳت . ھر ﮐدام از ﮐﺎرﮔﺎھﮭﺎی ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﻧﺎ به ﻣﺻﻠﺣت ارﮔﺎن ھﺎی دوﻟﺗﯽ در ﯾﮏ روز ﻣﺷﺧﺻﯽ از هفته ﺗﻌطﯾل ﻣﯾﺑﺎﺷﻧد
روز ﺟمعه ﺗﻌطﯾل ھﻔﺗﮕﯽ و رسمی در اﯾران اﺳت ﮐلیه ﮐﺎرﮔراﻧﯽ که ﻣﺷﻣول ﻗﺎﻧون ﮐﺎر ھﺳﺗﻧد و در روز جمعه ﮐﺎر ﻣﯾﮑﻧﻧد ﺑﺎﯾد 40% اضافه بر دﺳﺗﻣزد یک روز را درﯾﺎﻓت ﻧﻣﺎﯾﻧد در صورتیکه کارگران نانوایی از این مزایا محروم هستند
ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ در روزھﺎی تعطیل و ﺗﻌطﯾﻼت رسمی ﮐﺷور ھم بدون هیچ مزایای ﮐﺎر میکنند همچنین کارگران حق مرخصی با استفاده از دستمزد را ندارند و بطور کلی مزایا ی حقوقی محروم هستند
رژﯾم اﺳﻼﻣﯽ اﯾران همچنان که ﺑزرﮔﺗرﯾن دﺷﻣن آزادی اﺳت ﺑزرﮔﺗرﯾن دﺷﻣن طبقه ﮐﺎرﮔر ھم ﺑﺷﻣﺎر میرود کارگران را اعدام، شکنجه، دستگیر ، شلاق و… میکند هنوز هم اول ماه مه در ایران یک جرم سیاسی محسوب میشود و خبری از تعطیلی اول ماه مه با استفاده از دستمزد نیست
چند نکته در رابطه با عرف کارگاه
ﻋرف ﻋﺑﺎرت اﺳت ﻗرار و ﻣدارھﺎی که در اﺛر ﺗﮑرار در ﮐﺎرﮔاه به ﺻورت ﻋﺎدت به اﺟر ﮔذاشته ﻣﯾﺷود در اﺻل ﻋرف ﮐﺎرگاه ھﻣﺎن ﻗﺎﻧوﻧﯽ اﺳت که ﮐﺎرﻓرﻣﺎ در راﺳﺗﺎی ﻣﻧﺎﻓﻊ و ﻣﺻﺎﻟﺢ ﺧود ﺑرای اﺳﺗﺛﻣﺎر ﮐﺎرﮔر در محیط کار ﺑرای ﮐﺎرﮔران ﺗﻌﯾﯾن ﻣﯾﮑﻧد
ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن بیشتر کارگران فصلی و یا کارگران مهاجر را بنا به عرف کارگاه استخدام میکنند و یا ﻗرارداد ﺳﻔﯾد را با کارگران میبندند تا ﮐﺎرﮔران را از ھرﮔونه ﻣزاﯾﺎی ﻗﺎﻧوﻧﯽ و ﺣﻘوﻗﯽ ﻣﺣروم نمایند
کارگران بنا به سنت و عرف کارگاه در ﺟﺷن ھﺎی ﻣذھﺑﯽ ﯾﮏ ﮐاسه را ھﻣراه با ﯾﮏ دسته ﮔل در کنار تنور میگذاشتند ﻣﺷﺗری ﻣﺟﺑور بود که ﻣﺑﻠﻐﯽ را به ﻋﻧوان ﻋﯾدی در ﮐﺎسه ﮐﺎرﮔران بگذرد
ﻣﺷﺗرﯾﺎن برای دریافت نان مجبور بودند از این طریق باج هم بدهند هرچند مشتریان مخالف این سنت بودند اﻣﺎ اﻧﮭﺎ از ﺗرس اینکه ﻧوﺑت ﻧﺎن و مقدار سهمیه که داشتند ﻗطﻊ نشود اعتراضی در این مورد نمیکردند
اﻏﻠب ﻣﺷﺗرﯾﺎن که از طبقه ﻣﺣروم ﺟﺎمعه ھﺳﺗﻧد حتی ﭘول ﺧرﯾد ﻧﺎن را ھم ﺑطور ﮐﻠﯽ ﻧدارﻧد در ﺻورتیکه ﻣﺟﺑور بودند در عید های مذهبی و چنین روزهای ﺷوﻣﯽ ﻋﻼوه ﺑر ﭘول ﺧرﯾد ﻧﺎن ،ﻣﺑﻠﻐﯽ را ﻧﯾز به ﻋﻧوان ﺑﺎج به ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﭘراﺧت ﻧﻣﺎﯾﻧد
از همه ﻣﮭﻣﺗر ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ با توافق ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ﻣﺑﻠﻎ عیدی را ﺑرای ﻣﺷﺗرﯾﺎن ﺗﻌﯾﯾن میکردند ﻣﺛﻼ آﻧﻣوﻗﻊ ﻣﯾﮕﻔﺗﻧد که ھر ﻣﺷﺗری ﻧﺑﺎﯾد ﮐﻣﺗر از ﻣﺑﻠﻎ 1000 ﺗوﻣﺎن به عنوان عیدی ﭘرداﺧت ﻧﻣﺎﯾد و تقریبا هزار تومان برابر با دستمزد یک روز کار بود
ﻋرف ﺑطور ﮐﻠﯽ یک نوع سیاست ﻓرﯾﺑﮑﺎنه ﮐﺎرﻓرﻣﺎﯾﺎن در راستای منافع خود است اﯾن اداب و رﺳوم عقب افتاده تحت صدقه و نذری دادن به کارگران یک سنت مذهبی و ارﺗﺟﺎﻋﯽ اﺳت که ﺑطور ﮐﻠﯽ از جانب کارگران ﻣﺣﮑوم است و ﮐﺎرﻓرﻣﺎ موظف است هر سال ﻋﯾدی و ﭘﺎداش را بدون هیچ قید و شرطی به کارگر پرداخت ﻧﻣﺎﯾﻧد
ﯾﮑﯽ دﯾﮕر از ﻣواردی که ﺑﻧﺎ به ﻋرف در ﮐﺎرگاه رایج بود ﺑرﺧورد و رواﺑط اجتماعی ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺷﺗرﯾﺎن اﺳت. ﮐﺎرﻓرما ﺧود را از ﺟواﺑﮕوی به ﻣﺷﺗرﯾﺎن ﻣﻌﺎف ﻣﯾﮑﻧﻧد و ﮐﺎرﮔران را به ﺟﺎی ﺧود به ﺟﺎن ﻣﺷﺗرﯾﺎن ﻣﯽ اﻧدازد در اﯾن ﻣوارد ﮐﺎرﮔر در نقش ﮐﺎرﻓرﻣﺎ ظﺎھر میشد
در حقیقت به زبان اوردن ﻓحش و ناسزاھﺎی ﻣﺷﺗرﯾﺎن به ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھم به ﯾﮏ ﺳﻧت غیر اجتماعی ﺗﺑدﯾل ﺷده بود
هر موقع ﻗﯾﻣت و ﻧرخ ﻧﺎن اﻓزاﯾش ﻣﯾﺎﺑد یا وزن ﭼونه ھﺎ ﮐﺎھش و ﺣﺟم ﻧﺎن ﮐوﭼﮏ ﻣﯽ ﺷود ﯾﺎ به دﻻﯾل ﮔوﻧﺎﮔون نان از ﮐﯾﻔﯾت ﺧوﺑﯽ ﺑر ﺧوردار ﻧﯾﺳت و ﻣﺣﯾط ﮐﺎرﮔﺎه ﻏﯾر ﺑﮭداﺷﺗﯽ اﺳت ﯾﺎ به ﻣﺷﺗری ﻧوﺑت نمیرسد ﯾﺎ مشتری به ﻋﻠت دزدی آرد ﺗوﺳط ﮐﺎرﻓرﻣﺎ در ﺑﺎزار ﺳﯾﺎه با کمبود نان مواجه است و غیره …. مشتری در اولین مرحله ﮐﺎرﮔران را بازخواست میکنند اغلب درﮔﯾری ھﺎی ﻟﻔظﯽ و ﮔﺎھﺎ ھم ﻓﯾزﯾﮑﯽ ﺑﯾن ﻣﺷﺗرﯾﺎن و ﮐﺎرﮔران ﻧﺎﻧواﯾﯽ ھم سر این موضوعات ﺻورت میگرفت
در ﺧﺎتمه
ﭘﺎﺳﺦ به اﯾن همه ﺑﯽ ﺣﻘوﻗﯽ ھﺎ و ﭘﺎﯾﺎن دادن به اﯾن وﺿﻌﯾت فاجعه بار و اﺳﻔﻧﺎک که ﭘﯾش روی طبقه ﮐﺎرﮔر اﺳت ﺗﻧﮭﺎ از طرﯾق اﺗﺣﺎد و ھﻣﺑﺳﺗﮕﯽ طبقاتی ﮐﺎرﮔران ﻣﻣﮑن اﺳت
ادامه دارد
اسماعیل خودکام
15.12.2007